Wprowadzenie „małego trójpaku” miało za zadanie wprowadzenie niezbędnych zmian w prawie energetycznym z uwagi na widmo grożących kar pieniężnych. Pozostałe przepisy dążące do przebudowy rynku energii mają zostać wprowadzone w ramach tzw. „dużego trójpaku energetycznego”, na który składają się projekty nowej ustawy Prawo energetyczne, ustawy Prawo gazowe i ustawy o odnawialnych źródłach energii.
Chociaż „mały trójpak energetyczny” należy traktować jako rozwiązanie tymczasowe, a poważniejsze zmiany, zwłaszcza w dziedzinie uregulowania odnawialnych źródeł energii (OZE), zapowiadane są dopiero z chwilą uchwalenia „dużego trójpaku”, część zmian przewidzianych w obecnej nowelizacji stanowi nowośćw stosunku do istniejącego do tej pory stanu rzeczy.
Zmiany wprowadzone "małym trójpakiem"
Najważniejsze zmiany dotyczą dalszego rozdzielenia wytwarzania i obrotu energią od jej przesyłania (tzw. unbundling) oraz zapewnienia w tym zakresie niezależności operatorom przesyłowym. Znaczącą zmianą jest także wprowadzenie tzw. obliga giełdowego, czyli obowiązku sprzedaży określonej części gazu ziemnego wprowadzonego do systemu na giełdzie towarowej.
Zmianie uległ również katalog podmiotów zobowiązanych do nabycia i umorzenia świadectw pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych i systemów kogeneracji lub poniesienia opłaty zastępczej, co nałożyło nowe obowiązki na dużych odbiorców przemysłowych energii elektrycznej. Nową instytucją prawną jest także gwarancja pochodzenia energii wytworzonej w OZE, skierowana bezpośrednio do odbiorców końcowych.
„Mały trójpak” krytykowany jest jednak za to, że w niewielkim zakresie podejmuje temat promowania i upowszechniania odnawialnych źródeł energii (OZE), czego domagają się środowiska związane z energetyką odnawialną. Z pewnością nie może być uznany za rozwiązania rewolucyjne.
Niezależność operatorów energii
„Mały trójpak” wprowadza dalsze rozdzielenie działalności sieciowej (przesyłu i dystrybucji) od wytwarzania i obrotu paliwami gazowymi i energią elektryczną.
Tzw. unbundling ma polegać na zapewnieniu operatorom przesyłowym, dystrybucyjnym i magazynującym niezależności od wytwórców i sprzedawców energii i gazu, nie tylko pod względem formalnym, ale również pod kątem rzeczywistej możliwości niezależnego działania.
Środkiem do zapewnienia niezależności operatorów przesyłowych (OSP) jest wprowadzenie zakazu wywierania decydującego wpływu (pośrednio lub bezpośrednio) przez tę samą osobę lub podmiot jednocześnie na przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się produkcją, wytwarzaniem lub obrotem paliwa gazowego lub energii elektrycznej i OSP lub operatora systemu połączonego.
Wprowadzono również ograniczenia natury personalnej – te same podmioty nie będą mogły powoływać członków organów, a te same osoby pełnić funkcji członów rady nadzorczej, zarządu i innych organów uprawnionych do reprezentacji OSP lub operatora systemu połączonego, także u producenta, wytwórcy lub przedsiębiorstwa zajmującego się obrotem. W ten sposób przesył energii i gazu ma zostać faktycznie, a nie tylko formalne i organizacyjnie oddzielony od wytwórstwa i dystrybucji.
Podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw
Mateusz Janowski, adwokat
Karol Osiak, aplikant adwokacki
Zobacz także:
