Przywrócenie terminu do wniesienia kasacji

Tak brzmi sentencja postanowienia Sądu Najwyższego z 20 listopada 2014 r., akt I PZ 25/14. Radca prawny wniósł – we własnym imieniu – powództwo o ekwiwalent pieniężny za urlop, nagrodę jubileuszową za 25 lat pracy, zwrot kosztów podróży służbowych, ryczałt za korzystanie z samochodu prywatnego do celów służbowych. Sąd okręgowy oddalił wyrokiem apelację od niekorzystnego dla powoda wyroku sądu I instancji.

Powód zawnioskował o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem i otrzymał go 2 kwietnia 2014 r. Wnioskiem z 7 czerwca 2014 r. radca prawny wystąpił o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej. Uzasadniając wniosek przedstawił wydarzenia, jakie miały miejsce w ostatnim dniu do złożenia skargi, tj. 2 czerwca 2014 r. Powód wracał do miejscowości Ł. w godzinach wieczornych, wioząc ze sobą skargę kasacyjną, którą zamierzał nadać w urzędzie pocztowym czynnym do północy – a taki był w Ł. Podczas prowadzenia samochodu poczuł się źle, zjechał na parking i stracił przytomność. Zaopiekowały się nim przypadkowe osoby, w tym lekarz W.G. Okazało się, że jest już godzina 23, powód jedynie zadzwonił po żonę, która przyjechała po niego i zabrała do Ł. Do wniosku o przywrócenie terminu załączono – oprócz oczywiście skargi kasacyjnej – także pisemne oświadczenie żony potwierdzające wersję powoda. Pismem złożonym 12 czerwca 2014 r. powód dostarczył sądowi dodatkowe dowody, w tym pisemne oświadczenie lekarza W.G. potwierdzające wersję wydarzeń zaprezentowaną przez powoda.

Mimo tego sąd okręgowy oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej i odrzucił tę skargę. Na postanowienie radca prawny wniósł zażalenie i w jego rezultacie Sąd Najwyższy uchylił postanowienie sądu okręgowego.

Sąd Najwyższy stwierdził, że przeszkody uniemożliwiające dokonanie czynności procesowej nie muszą mieć waloru przeszkód nadzwyczajnych. Mogą to być także zdarzenia losowe, na których zaistnienie strona nie miała wpływu. Brak tego wpływu (a więc de facto brak winy) strona musi przy tym jedynie uprawdopodobnić, a nie udowodnić. Oznacza to konieczność przekonania sądu jedynie o prawdopodobieństwie wystąpienia tych faktów, które uzasadniają wniosek o przywrócenie terminu. Wnioskodawca nie musi więc udowodnić ich zaistnienia ponad wszelką wątpliwość. Z drugiej strony uprawdopodobnienie nie może się opierać jedynie na twierdzeniach strony.

W tej jednak sprawie Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że wnioskodawca uprawdopodobnił okoliczności zdarzenia w skuteczny sposób. Nie tylko bowiem wyczerpująco przedstawił swoją relację, ale poparł ją twierdzeniami osób trzecich. Wskazał dokładnie dwie inne osoby, które mogły potwierdzić jego zasłabnięcie. Załączył pisemne oświadczenie lekarza.

Tymczasem sąd okręgowy nie wskazał w uzasadnieniu, dlaczego nie uznał okoliczności faktycznych za uprawdopodobnione, a w szczególności które z przedstawionych przez powoda informacji nie były wiarygodne. Sąd Najwyższy wskazał, że w razie wątpliwości sąd powszechny powinien wyznaczyć rozprawę celem przesłuchania osób wskazanych przez powoda. Sugestia sądu okręgowego, jakoby wnioskodawca miał po prostu zasnąć w samochodzie nie została poparta żadnym stwierdzeniem, przede wszystkim zaś stała w sprzeczności z opisem lekarza, który podkreślił bezwładny układ ciała i inne okoliczności wskazujące na stan nieprzytomności, a nie sen. Wreszcie uznania Sądu Najwyższego nie znalazła teza sądu okręgowego, że skarga mogła zostać wysłana w pierwszej napotkanej placówce pocztowej, gdy tymczasem powód wracał wieczorem i mógł nadać list tylko w urzędzie pocztowym pracującym po godzinie 20.