W Kodeksie spółek handlowych przewidziana jest instytucja wyłączenia wspólnika. Podstawą wyłączenia wspólnika są ważne powody, które uzasadniają pozew. Oznacza to, że żądanie wyłączenia wspólnika nie może się opierać na błahych motywach, być wynikiem sprzeczki między wspólnikami itp. Ponadto muszą one dotyczyć określonego (danego) wspólnika (lub poszczególnych wspólników), a zatem wyłączenie nie może dotyczyć ani wszystkich wspólników, ani też samej spółki. W takiej sytuacji uzasadnione jest bowiem wystąpienie z żądaniem rozwiązania spółki na podstawie art. 271 pkt 1 ksh, tj. z ważnych przyczyn wywołanych stosunkami spółki. W procesie o wyłączenie przyczyny wykluczenia powinny być zatem zindywidualizowane.
Podział przyczyn
Za ważne powody uznaje się przyczyny obiektywne (np. długotrwała choroba) lub subiektywne (np. szykana wspólników). Mogą to być przyczyny zawinione lub niezawinione.
Do pierwszej grupy zalicza się: nadużywanie prawa kontroli dla szykany albo w celach konkurencyjnych, ciągłe żądanie zwoływania zgromadzeń wspólników, dopuszczenie się czynów nieuczciwej konkurencji wobec spółki, istotne zaniedbywanie obowiązków wynikających ze stosunku spółki (np. powtarzających się świadczeń niepieniężnych, dopłat), blokowanie zasadnych inicjatyw spółki poprzez brak współdziałania przy podejmowaniu uchwał, działanie na szkodę spółki poprzez rozpowszechnienie nieprawdziwych wiadomości o spółce (jej stanie finansowym).
Z kolei przyczynami niezawinionymi mogą być np.: wyjazd za granicę na dłuższy okres, utrata zdolności do pracy lub długotrwała choroba wspólnika, który z mocy umowy spółki zobowiązany jest do osobistej pracy w korporacji, niezawiniona niemożność realizacji obowiązków wynikających ze stosunku spółki.
