Odprawa emerytalna jest wymagalna już chwili ustania zatrudnienia

Aby pracownik mógł uzyskać odprawę emerytalno-rentową:

• musi spełniać warunki do przejścia na rentę lub emeryturę, określone przede wszystkim w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, a także
• umowa o pracę powinna zostać rozwiązana.

Powinien też istnieć związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę.

W odniesieniu do odprawy emerytalnej (przy przejściu na emeryturę) – odprawę należy wypłacić w dniu rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy decyzja przyznająca emeryturę została wydana później (por. wyrok SN z 9 kwietnia 1998 r., I PKN 508/97, OSNAP 1999, nr 8, poz. 267).

Skoro wypłata odprawy powinna nastąpić w dniu rozwiązania stosunku pracy (a więc przed wydaniem decyzji przez ZUS), nie można uzależniać wypłaty od przedłożenia decyzji. Jeżeli jednak okaże się, że pracownik emerytury nie dostał, pracodawca może żądać zwrotu wypłaconej kwoty.

Natomiast jeśli chodzi o odprawę rentową, przepisy (i orzecznictwo SN) nie przesądzają czy należy wypłacać ją jeszcze przed uzyskaniem przez byłego pracownika renty, czy też czekać z wypłatą do momentu potwierdzenia prawa do renty decyzją ZUS. Wydaje się, że dopuszczalne jest powstrzymanie się od wypłaty odprawy do momentu uzyskania pewnej informacji o uprawnieniach rentowych pracownika. Jeśli pracownik renty nie uzyska, nie zostaną spełnione wszystkie przesłanki do wypłaty odprawy.

Zatem odprawę należy wypłacić:

1) z chwilą ustania stosunku pracy, jeżeli w chwili ustania stosunku pracy uprawnienia pracownika są stwierdzone decyzją organu ubezpieczeniowego, lub

2) z chwilą ustalenia uprawnień pracownika przez organ ubezpieczeniowy po ustaniu stosunku pracy (polecane).

Przepisy nie przyznają pracodawcy wprost prawa do żądania od pracownika udokumentowania faktu otrzymania emerytury lub renty. Jednak biorąc pod uwagę, że przyznanie świadczenia uzależnione jest od jej uzyskania („przejście na emeryturę lub rentę”) należy uznać, że  pracodawca ma prawo domagać się od zatrudnionego, aby udowodnił fakt uzyskania świadczenia. Przepis nie określa formy dowodu, można więc poprzestać na oświadczeniu pracownika.