Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach Kodeksu pracy. Przesłankami odpowiedzialności są:
- szkoda,
- bezprawność czynu pracownika, polegająca na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków pracowniczych,
- wina pracownika oraz
- związek przyczynowy między zawinionym zachowaniem pracownika a szkodą - mowa tu o tzw. adekwatnym związku przyczynowym, co oznacza, że szkoda musi być normalnym, typowym następstwem działania pracownika.
Definicja winy umyślnej
Niewykonanie obowiązków z winy umyślnej skutkuje tym, że pracownik odpowiada zarówno za rzeczywistą szkodę, jak również za utracone korzyści, których pracodawca mógłby się spodziewać, gdyby pracownik wykonał swoje obowiązki.
Wina umyślna pracownika występuje wtedy, gdy szkoda wyrządzona jest w zamiarze bezpośrednim (sprawca chce wyrządzić szkodę) lub ewentualnym (przewidując możliwość wyrządzenia szkody, pracownik godzi się na to). Jeśli zatem pracownik celowo nie wykonał swoich obowiązków, przez co wyrządził szkodę w mieniu pracodawcy, w takim przypadku będzie odpowiadał za swoje zaniechanie (niewytworzenie produktu) bez ograniczeń właściwych dla odpowiedzialności materialnej pracowników.
Pracodawca wykazuje winę pracownika i wysokość szkody
Należy jednak wskazać, że to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania okoliczności uzasadniających odpowiedzialność pracownika (w tym w szczególności winy w działaniu lub zaniechaniu pracownika) oraz wysokości powstałej szkody.
