Obowiązki pracodawcy, gdy pracownik wstąpi do wojska

Uprawnieniom żołnierzy, którzy pełnią służbę, a nie są zawodowymi żołnierzami, nowa ustawa poświęca cały rozdział. W uzasadnieniu projektu ustawy czytamy, że dobrowolna służba wojskowa, nie może pociągać za sobą negatywnych konsekwencji dla pracownika. A dobrowolna służba wojskowa trwa łącznie 12 miesięcy. W takim okresie wiele może się zmienić - także u pracodawcy.

Jeśli pracownik został powołany do pełnienia zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej, to stosunek pracy może być rozwiązany jedynie za jego zgodą. Mamy więc do czynienia z poważnym ograniczeniem dla pracodawcy, który nie ma możliwości rozwiązania umowy z własnej inicjatywy.  

Taka regulacja niewątpliwie ma swoje uzasadnienie. Nietrudno wyobrazić sobie, że podjęcie decyzji o porzuceniu pracy na okres 12 miesięcy w zamian za minimalny żołd, byłoby o wiele bardziej skomplikowane w przypadku, gdy po powrocie z wojska nie ma pewności, że można wrócić do pracy. 

Nawet jeśli pracodawca zdążył już wręczyć wypowiedzenie, ale zakończenie jego okresu przypada już po dniu powołania do służby wojskowej, to wypowiedzenie staje się bezskuteczne. Rozwiązać umowę można w takiej sytuacji jedynie na żądanie pracownika. Proszę zwrócić uwagę, że to nawet nie może być zgoda pracownika, lecz jego żądanie. Co oznacza, że to pracownik musi wyjść z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy.

Ważne: Pracodawca nie może rozwiązać umowy z osobą powołaną do służby wojskowej także przez okres 12 miesięcy od dnia zakończenia szkolenia. Wyjątkiem jest jedynie rozwiązanie umowy zawartej na okres próbny, a także na czas określony nie dłuższy niż 12 miesięcy. Pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę także z winy pracownika oraz w przypadku zwolnień grupowych. 

Jako ciekawostkę możemy napisać, że analogiczną ochronę nabywają także studenci. W ich przypadku dotyczy ona braku możliwości skreślenia z listy studentów. 

W czasie pełnienia służby (nazywanej w ustawie także szkoleniem) pracownik musi otrzymać urlop bezpłatny.  Urlop bezpłatny przewidziany jest także dla pracowników powołanych do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnej. Potrzebny jest wniosek pracownika. Chyba, że jest to wezwanie w trybie natychmiastowego stawiennictwa, wówczas szef wojskowego centrum rekreacji zawiadamia pracodawcę i to zawiadomienie jest podstawą udzielenia urlopu. 

Ważne: W trakcie urlopu bezpłatnego, pracownikowi przysługują wszystkie prawa wynikające ze stosunku pracy. Wyłączone jest jedynie prawo do wynagrodzenia. 

Okres służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia.  Co więcej, osoby, które odbyły taką służbę mają pierwszeństwo zatrudnienia w urzędach administracji publicznej. 

Jeśli pracownik wróci do swojej poprzedniej pracy w ciągu 30 dni od zakończenia czynnej służby wojskowej (nie dotyczy to służby zawodowej ani zasadniczej) - okres odbywania służby wlicza się do okresu zatrudnienia o tego pracodawcy, w odniesieniu do wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. 

Jeśli natomiast w ciągu 30 dni od zwolnienia z czynnej służby wojskowej (z wyjątkiem zawodowej) dana osoba podejmuje pracę po raz pierwszy, albo u innego pracodawcy to czas służby wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabywania lub zachowania uprawnień ze stosunku pracy. 

Jeśli termin 30 dni zostanie przekroczony, to co do zasady nadal pracownik może liczyć na wliczenie okresu służby do okresu pracy w odniesieniu do uprawnień. Jednak w tym przypadku nie będzie to dotyczyło uprawnień gwarantowanych jedynie pracownikom danego pracodawcy.

Jeśli pracownik nie podjął pracy z powodów uzasadniających nieobecność w pracy, to termin 30 dni i tak będzie zachowany.  

Ważne: Pracodawca musi zatrudnić pracownika na poprzednio zajmowanym stanowisku lub równorzędnym ze względu na rodzaj pracy oraz wynagrodzenie. 

Przepisy ustawy przewidują także dodatkowe dni urlopu bezpłatnego:

• 2 dni zwolnienia od pracy - dla pracownika powołanego do czynnej służby wojskowej (ale nie zawodowej) oraz pełniącego służbę w rezerwie,
• 1 dzień dla pracownika pełniącego terytorialną służbę wojskową rotacyjnie jednorazowo nieprzerwanie przez co najmniej 30 dni.

W obu przypadkach pracodawca może wypłacić swoim pracownikom wynagrodzenie, ale na własny koszt. 

Prawodawca poszedł dalej, formułując ochronę także dla małżonka żołnierza. W tym przypadku dotyczy ona jedynie małżonków żołnierzy powołanych do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. 

Ich małżonkowie nie mogą zostać zwolnieni - chyba że z winy pracownika, albo w razie ogłoszenia upadłości, bądź likwidacji pracodawcy. 

Ustawodawca przewidział świadczenie pieniężna dla pracodawcy. Ma ono charakter pewnego rodzaju rekompensaty za dni, w które ich pracownicy pełnili służbę wojskową. Dotyczy to jedynie służby: żołnierza rezerwy i żołnierza oddziałów terytorialnych pełniącego służbę wojskową rotacyjnie. 

Świadczenie ma zapewnić jedynie rekompensatę kosztów. Nie mieści się w tym pojęciu wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na zastępstwo czy na czas określony, który ma zastąpić osobę powołaną, ani wynagrodzenia należnego innemu pracownikowi, który zastępuje żołnierza. 

Wypłata świadczenia następuje na wniosek, który trzeba złożyć w terminie 90 dni od zakończenia służby. Składa się go do szefa wojskowego centrum rekrutacji, wraz z potwierdzeniem poniesionych kosztów. To on decyduje o wysokości świadczenia. Może więc wypłacić je w niższej kwocie, albo całkowicie odmówić świadczenia - w takiej sytuacji wydaje decyzję administracyjną. 

Ważne: Wysokość świadczenia za każdy dzień nie może być wyższa niż 1/22 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym powołanie do służby. 

Jeśli żołnierz jednocześnie był zatrudniony u kilku pracodawców, każdy z nich ma prawo domagać się wypłaty świadczenia.  


Każdy nawet pozornie nierozwiązywalny problem z zakresu prawa oświatowego rozwiążą nasi eksperci. Zadaj pytanie >>>