Ekwiwalent za niewykorzystany urlop może być ograniczony

Zdaniem rzecznik generalnej ograniczenie wypłaty ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy może mieć charakter zachęty dla pracowników, aby skorzystali z przysługującego im urlopu. Jego celem jest przecież ochrona zdrowia pracowników. Jednak ograniczenie o którym mowa musi być obwarowane pewnymi warunkami. 

Do TSUE trafiła sprawa włoskiego urzędnika, który żądał wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za 79 dni niewykorzystanego płatnego urlopu, po tym jak skierował do gminy pismo wypowiadające umowę o pracę w celu przejścia na wcześniejszą emeryturę. 

Jednak gmina nie zgodziła się na taką wypłatę, argumentując, że pracownik miał przecież świadomości, że istnieje obowiązek wykorzystania pozostałych dni urlopu. Zgodnie z włoskimi przepisami, pracownicy sektora publicznego w żadnym przypadku nie mają prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop roczny z chwilą ustania stosunku pracy. Włoskie sądy interpretują ten przepis w taki sposób, że pracownik może otrzymać ekwiwalent jedynie w przypadku, gdy faktycznie nie mógł skorzystać z urlopu, ze względów niezależnych od niego, takich jak np. choroba. 

Sprawa trafiła na wokandę sądu krajowego, który jednak miał wątpliwości, czy takie regulacje są zgodne z przepisami europejskimi, szczególnie z dyrektywą w sprawie czasu pracy. 

Rzecznik generalna w swojej opinii podkreśliła, że prawo do ekwiwalentu urlopowego nie jest zagwarantowanym w dyrektywie prawem autonomicznym. Dyrektywa pozwala zastąpić prawo do urlopu ekwiwalentem pieniężnym jedynie w określonych przypadkach w razie ustania stosunku pracy. Jednak to w gestii państw członkowskich pozostaje określenie warunków korzystania z prawa do rocznego urlopu - a powinny to zrobić w taki sposób, by faktycznie zachęcić do jego wykorzystania. Zatem to skorzystanie z urlopu powinno być preferowane - nie natomiast zastępowanie go ekwiwalentem pieniężnym. 

Ważne: Dyrektywa w sprawie czasu pracy nie stoi na przeszkodzie, by z chwilą ustania stosunku pracy, pracownik utracił prawo do niewykorzystanego, corocznego płatnego urlopu. 

Jeśli więc pracownik świadomie i umyślnie nie wystąpił o taki urlop, może stracić zarówno możliwość skorzystania z niego jak i w konsekwencji także ekwiwalent za niewykorzystany urlop. 

Państwa członkowskie mogą wprowadzić także przepisy, zgodnie z którymi będzie obowiązywał całkowity zakaz wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, z chwilą ustania stosunku pracy. Muszą jednak być spełnione określone warunki:
a) zakaz wypłaty ekwiwalentu nie może obejmować prawa do urlopu rocznego nabytego w roku rozliczeniowym, w którym następuje ustanie stosunku pracy
b) pracownik miał faktyczną możliwość wykorzystania corocznego urlopu w poprzednich latach rozliczeniowych
c) pracodawca zachęcał pracownika do skorzystania z urlopu
d) pracownik został poinformowany przez pracodawcę, że niewykorzystany urlop nie będzie kupowany, a z chwilą ustania stosunku pracy nie zostanie zamieniony na ekwiwalent pieniężny.