Orientacja seksualna a zawarcie umowy B2B

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatrywał sprawę polskiego montażysty obrazu i dźwięku, który przez lata pracował dla telewizji publicznej. Uznał, że brak kolejnej umowy na podstawie której mógłby świadczyć dotychczasowe usługi jest związane z jego orientacją seksualną. Współpraca z telewizją publiczną trwała nieprzerwanie przez 7 lat, a jej podstawą były krótkoterminowe umowy o dzieło, następujące po sobie, zawieranych w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Brak kolejnej umowy zbiegł się w czasie z upublicznieniem jego świątecznego nagrania przygotowanego wraz z partnerem. 

O sytuacji pisaliśmy wcześniej w artykule: Swoboda wyboru kontrahenta nie usprawiedliwi dyskryminacji 

Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok 12 stycznia 2023 r. Zaznaczył w nim, że "warunki dostępu do zatrudnienia lub pracy na własny rachunek" które określają działalności zawodowe wchodzące w zakres regulacji dyrektywy, muszą być rozumiane szeroko. Zatem muszą obejmować wszelką działalność zawodową - bez znaczenia jest przy tym charakter tej działalności i jej cechy. 

Według TSUE zadaniem Dyrektywy Rady 200/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy jest wyeliminowanie wszelkich przeszkód w dostępie do środków utrzymania i zdolności działania na rzecz społeczeństwa poprzez pracę, które są oparte na przesłankach dyskryminacyjnych. 

Jednak działalność zawodowa o której mowa w dyrektywie musi mieć rzeczywisty charakter i być wykonywana w warunkach pewnej stabilności, którą daje łączący strony stosunek prawny. To sąd krajowy będzie musiał ocenić, czy łączące z telewizją publiczną umowy można uznać za taki właśnie stosunek prawny. 

Równie szeroko powinny być interpretowane warunki zwalniania i wynagradzania o których mowa w dyrektywie. Pojęcie to powinno obejmować warunki stosowane do każdej formy pracy, a także działalności prowadzonej na własny rachunek. Także osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą może zostać zmuszona do zaprzestania tej działalności z powodu rozwiązania umowy ze swoim kontrahentem, co może prowadzić do bardzo trudnej sytuacji - zbliżonej do sytuacji zwolnionego pracownika. 

Ważne: Zdaniem Trybunału przyznanie, że swoboda zawierania umów pozwala na odmowę zawarcia umowy z daną osobą ze względu na jej orientację seksualną, pozbawiłoby skuteczności dyrektywę 200/78 i zakaz wszelkiej dyskryminacji ze względu na taki powód.

Swoboda umów nie może uzasadniać odstępstwa od zasady zakazu dyskryminacji.