Powiadomienie o zatrudnieniu obywatela Ukrainy – co z badaniami i szkoleniem bhp

Przyjmuje się, że jeżeli obywatel Ukrainy:

• wjechał legalnie na terytorium Polski w okresie od 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 (rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów) i
• deklaruje zamiar pozostania na terytorium RP,

przebywa legalnie na tym terytorium, w okresie 18 miesięcy licząc od 24 lutego 2022 r.

Powyższa zasada ma istotne znacznie. Daje ona obywatelom Ukrainy prawo do wykonywania pracy na terytorium RP, w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami. Warunkiem jest tu uznanie pobytu obywatele Ukrainy na terenie RP za legalny, na mocy:

• przywołanej wyżej zasady,
• przepisów odrębnych, pozwalających obywatelom Ukrainy przebywać legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Oprócz legalności pobytu, gwarancją uprawnienia do wykonywania pracy jest konieczność złożenia zawiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy do urzędu pracy przez podmiot powierzający pracę. Zgłoszenie powinno być zrealizowana w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego praca.gov.pl.

Nie w każdym przypadku ubiegający się o pracę obywatel Ukrainy będzie zatrudniony na podstawie umowy prawa cywilnego i do tego w biurowych warunkach środowiska pracy. W przypadku zatrudnienia na podstawie stosunku pracy wymagane będą wstępne badanie profilaktyczne oraz szkolenia wstępne bhp. Wówczas ubiegający się o zatrudnienie obywatel Ukrainy zostanie w pierwszej kolejności skierowany na badania profilaktyczne, a następnie po zawarciu umowy zostanie mu zapewnione właściwe szkolenie bhp – w języku dla niego zrozumiałym.

Ważne: Dopuszczenie obywatela Ukrainy do pracy możliwe jest po zrealizowaniu szkolenia. Pomimo braku precyzji w przepisach, należy przyjąć, że bieg 14-dniowego terminu na zawiadomienie urzędu pracy rozpocznie się dopiero po szkoleniu.

Ważne: Nie ma mowy, aby bieg 14-dniowego terminu na zawiadomienie urzędu pracy rozpoczynał się od momentu podjęcia decyzji o zatrudnieniu. Termin ten nie rozpocznie się również w dniu podpisania umowy. Ustawowo jest on bowiem liczony od „dnia podjęcia pracy”.

Nie można wykluczyć sytuacji spornej, w ramach której część podmiotów powierzających pracę uzna, iż szkolenie wstępne to już praca. Tym samym wyznaczy niejako początek biegu 14-dniowego terminu na zawiadomienie urzędu pracy. Z drugiej jednak strony przepisy mówią o zakazie dopuszczenia do pracy bez uprzedniego zapewnienia właściwego szkolenia. To może sugerować, iż dniem podjęcia pracy jest dzień dopuszczenia do jej wykonywania, po wywiązaniu się z obowiązku zapewnienia właściwego szkolenia wstępnego.

Uwzględniając powyższe wątpliwości nie można wykluczyć, że z czasem omawiana kwestia zostanie doprecyzowania lub wyjaśniona przykładowo przez PIP. Gorzej jeżeli nie doczekamy się oficjalnej wykładni przepisu specustawy, który nie definiuje pojęcia „podjęcia pracy” na potrzeby dokonania czynności zawiadomienia. Problemem będzie też jeżeli kwestia terminu będzie wyłącznie przedmiotem arbitralnych ocen przykładowo urzędów pracy czy inspektorów PIP.