Pracownicy z Ukrainy - zasady zatrudniania cz. 1.

Na niejednym koncie pocztowym przedsiębiorcy pojawił się mailing z rządowego portalu gov.pl.  Nadawcą jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii. A ten wyjątkowy newsletter promuje zatrudnianie obywateli Ukrainy. Sprawdźmy więc kto przebywa w Polsce legalnie i kogo pracodawcy mogą zatrudnić i na jakich zasadach. Pisząc o pracownikach z Ukrainy mam na myśli nie tylko osoby z ukraińskim obywatelstwem. Przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy obejmują także małżonka obywatela Ukrainy, nawet jeśli sam nie ma obywatelstwa ukraińskiego. Także takie osoby mogą więc być legalnie zatrudnione. 

Podstawą powierzenia pracy może być umowa o pracę, bądź umowa zlecenia. Jednym z podstawowych warunków jest legalność pobytu. 

W naszym kraju przebywa legalnie taki obywatel Ukrainy (bądź jego małżonek), kto przybył do Polski od 24 lutego, legalnie i bezpośrednio z terenu Ukrainy, a ponadto deklaruje chęć pozostania w naszym kraju. Legalnie przebywa także ten, kto ma ważny tytuł pobytowy. Tytułem pobytowym jest: zezwolenie na pobyt stały bądź czasowy, paszport albo zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej, wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców. 

Ochroną tymczasową są objęci obywatele z Ukrainy, którzy przekroczyli bezpośrednio granicę ukraińsko-polską po 24 lutego 2022. Ich pobyt jest legalny do 23 sierpnia 2023 r. Ochrona czasowa została przewidziana na okres 18 miesięcy liczonych od 24 lutego 2022 r. niezależnie od faktycznego momentu przekroczenia granicy. 

Legalność pobytu w Polsce potwierdza stempel polskiej Straży Granicznej umieszczony w paszporcie albo innym dokumencie podróży. Jeśli wjazd nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, należy koniecznie złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL w terminie nieprzekraczającym 60 dni od momentu przyjazdu z Polski. 

Numer PESEL uzyskuje się na wniosek złożony w urzędzie gminy. Nie ma tutaj określonej żadnej właściwości miejscowej urzędów - można więc wybrać którykolwiek z urzędów gminy na terenie Polski. Trzeba jednak to zrobić osobiście. To jest także moment na deklarację dotyczącą profilu zaufanego. Przyda się z pewnością do załatwiania spraw drogą elektroniczną, m.in. dzięki niemu można zarejestrować działalność gospodarczą on-line. 

Nawet gdy obywatel Ukrainy nie ma tytułu pobytowego, ale przed 24 lutego rozpoczął już procedurę uzyskania takiego tytułu, to jego pobyt jest legalny od dnia złożenia wniosku (o zezwolenie na pobyt czasowy, stały i zgody na pobyt rezydenta długoterminowego UE, czy przedłużenie wizy Schengen lub krajowej) do dnia w którym decyzja stała się ostateczna. 

Ważne: Stempel wojewody potwierdzający złożenie wniosku jest tytułem pobytowym.

Osoby, które legalnie przebywały na terenie Polski, ale ważność wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy kończy się po 24 lutego 2022 - to automatycznie ważność ta zostaje przedłużona do 31 grudnia 2022 r. 

Jeśli natomiast podstawą pobytu była wiza Schengen wydana przez polski organ albo przez inne państwo obszaru Schengen, której termin kończy się od 24 lutego, a obywatel Ukrainy przyjechał do Polski przed tym dniem, to jego pobyt będzie legalny przez 18 miesięcy. 

Takiemu samemu przedłużeniu ulegają terminy z kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości wydanych obywatelowi Ukrainy oraz "zgody na pobyt tolerowany"