Wypowiedzenie konsultowane ze związkiem zawodowym

Jeśli pracodawca chce wypowiedzieć umowę o pracę swojemu pracownikowi, który jest reprezentowany przez zakładową organizację związkową, najpierw musi zawiadomić tę organizację. Zawiadomienie musi mieć charakter pisemny i zawierać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Organizacja związkowa ma natomiast 5 dni - termin liczony jest od dnia otrzymania zawiadomienia - na umotywowanie zastrzeżeń, jeśli oczywiście uznaje, że takie wypowiedzenie jest nieuzasadnione. 

Pracodawca podejmuje decyzję dopiero po rozpatrzeniu stanowiska przedstawionego przez organizację związkową, oraz po bezskutecznym upływie terminu na zajęcie tego stanowiska. 

Zasady opisane wyżej zostały określone w art. 38 ustawy - Kodeks pracy. Jednocześnie jednak, trzeba mieć na uwadze, że jeśli pracodawca nie zachowa wskazanego trybu wypowiedzenia, to naruszy przepisy o wypowiadaniu umów o pracę - art. 45 kp. 

Jak widać przytoczona regulacja nie zawiera żadnego “terminu ważności” dla wydanej przez organizację związkową opinii. 

Aby pracodawca nie musiał mierzyć się z zarzutem naruszenia trybu określonego w art. 38, powinien złożyć wypowiedzenie w czasie, w którym nadal istnieje przyczyna podana w zawiadomieniu przekazanym organizacji związkowej. Jeśli więc pracodawca będzie zwlekał ze złożeniem swojego oświadczenie, w związku z czym przyczyna wypowiedzenia stanie się już nieaktualna, wypowiedzenie może być uznane za nieaktualne. Ten pogląd dominuje w orzecznictwie Sądu Najwyższego nieprzerwanie już od wyroku z 27 czerwca 1985 r. (sygn. III PZP 1/85). 

Termin złożenia wypowiedzenia określił także przez analogię SN w wyroku z 23 listopada 2010 r. (sygn. I PK 105/10). Wskazał w nim, że pewnym punktem wyjścia może być termin zatarcia ukarania karą porządkową określony w art. 113 kp. Jeśli w terminie roku od zdarzenia dochodzi do zatarcia kary porządkowej, można uznać także, że pracodawca straci możliwość powołania się w wypowiedzenia na sytuację która miała miejsce przeszło rok przed dokonaniem wypowiedzenia. 

Jeśli jednak pracodawca cofnął wypowiedzenie umowy o pracę dokonane po konsultacjach z organizacją związkową, wówczas chcąc złożyć pracownikowi wypowiedzenie po raz kolejny - ponownie musi przeprowadzić konsultację, nawet wówczas gdy przyczyna jest taka sama (wyrok SN z 10 marca 2005 r., sygn. II PK 24/04). 

Ważne: Upływ czasu między uzyskaniem opinii organizacji związkowej, a złożeniem wypowiedzenia przez pracodawcę, może prowadzić do konieczności przeprowadzenia ponownych konsultacji w trybie art. 38 kp. (por. uchwała pełnego składu Sądu Najwyższego z 19 maja 1978 r., sygn. V PZP 6/77)

W judykaturze przyjęto także, że nie jest możliwe ścisłe określenie tego terminu i jest ono uzależnione od konkretnego przypadku.  Jednocześnie w wyroku z 22 lutego 2023 r. (sygn. III PSKP 5/22) SN zauważa, że upływ 9 miesięcy może być uznany za uzasadniający ponowną konsultację z zakładową organizacją związkową.