GAZ, to marka radzieckich, a później rosyjskich samochodów, które produkowane są przez Gorkowskij Awtomobilnyj Zawod, czyli fabrykę samochodów w Niżnym Nowgorodzie. W latach 1932-1990 miasto nosiło nazwę Gorki, stąd w nazwie fabryki słowo Gorkowski. GAZ produkował samochody osobowe, terenowe, ciężarowe oraz pojazdy specjalne np. dla armii.
Historia rosyjskiego GAZ-a zaczęła się w 1929 roku, kiedy to w ZSRR podjęto decyzję o wybudowaniu wielkiej fabryki samochodów. Rosjanie podjęli rozmowy z amerykańskim Fordem, w celu zakupu licencji na produkcję kilku samochodów. W efekcie owocnych rozmów, już w 1930 roku w fabryce Gudok Oktjabrja rozpoczęła się produkcja licencyjnego Forda model A.
Budowa fabryki w Niżnym Nowgorodzie ruszyła w 1930 roku, a dwa lata później w 1932 roku fabrykę opuścił pierwszy samochód, którym była ciężarówka na licencji Forda model AA nazwana NAZ-AA. Jeszcze w tym samym roku ruszyła pełną parą produkcja samochodów osobowych GAZ-A oraz ciężarówek GAZ-AA i GAZ-AAA. W latach 30-tych XX wieku zakładom GAZ nadano imię Mołotowa, w związku z czym wszystkie produkowane w Niżnym Nowgorodzie auta otrzymywały do oznaczenia dodatkowo literę M, np. GAZ M-20. Zmieniło się to w 1957 roku, kiedy podczas odwilży politycznej, Mołotow i inni stalinowscy funkcjonariusze popadli w niełaskę radzieckich władz i fabryce odebrano imię Mołotowa.
Rok 1936 przyniósł fabryce GAZ zastąpienie osobowego modelu A, kolejną licencyjną wersją nowego modelu Forda, GAZ M-1, czyli tzw.”emką”. Lata 1946-1958, to czas produkcji auta GAZ-M20 Pobieda, znanego także w Polsce, jako Warszawa M-20, czyli „garbuska”. Po zakończeniu produkcji Pobiedy, GAZ rozpoczął produkcję Wołgi w różnych wcieleniach.
W Niżnym Nowgorodzie produkowano także luksusowe auta dla komunistycznych władz: ZIM-y i Czajki. Z tej samej fabryki pochodzą także dobrze znane również w Polsce „gazik”, czyli GAZ-69 i ciężarowy GAZ-51, którego na licencji produkowano także w Polsce, jako Lublin-51. Aktualnie GAZ to jeden z największych, jeśli nie największy producent samochodów w Rosji. Auta GAZ-a produkowane są w 8 krajach, zaś eksportowane aż do 36 państw świata.
oprac. PM na podstawie: GAZ, Autocentrum, Wikipedia
