Mur berliński to przede wszystkim historia rozbitego społeczeństwa, która, wskutek wrogiej polityki dwóch zwaśnionych stron, pełna jest dramatów niewinnych ludzi. Jedna połowa miasta, należąca do RFN (Republiki Federalnej Niemiec), znajdowała się pod wpływem zachodu i jakkolwiek mogła cieszyć się zaletami wolnej demokracji, tak ze wszystkich czterech stron ograniczona była NRD (Niemiecką Republiką Demokratyczną).
Druga połowa Berlina stała się ofiarą polityki sowieckiej, często gwałcącej wolność obywatelską, wartości kulturalne i jakość życia obywateli, którzy ją zamieszkiwali (czy raczej byli do tego zmuszeni).
Po II wojnie światowej zwycięzcy alianci bardzo dobrze zdawali sobie sprawę jak wielkie znaczenie ma dla pokonanych Niemców Berlin, będący poniekąd symbolem ich narodu. Dlatego zdecydowali się podzielić miasto na cztery strefy wpływów: amerykańską, brytyjską, francuską oraz radziecką. Wspólny cel miał być taki, aby rozbić niemiecką potęgę i nie pozwolić na jej ewentualne powtórne zbrojenie się.
Szybko jednak okazało się, że nie wszyscy sojusznicy chcą realizować ów plan. Związek Radziecki ujrzał we wschodnich Niemczech, gdzie znajdowały się bogate w surowce mineralne zagłębia, idealne źródło do odbudowania swojej, nieco zniszczonej w czasie wojny, potęgi militarnej. Szacuje się, że około 70% wschodnioniemieckich firm oraz fabryk zostało zobligowanych do wysyłania swoich towarów do ZSRR.
Stało się to jednym z głównych powodów do wypowiedzenia Rosjanom zimnej wojny, czego kontynuacją była decyzja o wzniesieniu muru berlińskiego, który miał stworzyć namacalną granicę między wrogo do siebie nastawionymi potęgami.
