Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków i zbiornika na nieczystości ciekłe

Kategoria: Prawo budowlane
Autor: Michał Bursztynowicz
Data: 09-10-2019 r.

Miejsce, w którym ma być zrealizowana inwestycja nie zawsze jest wyposażone w niezbędne sieci infrastruktury technicznej. Z artykułu dowiesz się co zrobić, jeśli działka, którą kupiłeś lub zamierzasz kupić nie ma dostępu do sieci kanalizacyjnej.

Przyłączenie do sieci kanalizacyjnej jako zasada

Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach nakłada na właścicieli nieruchomości obowiązek zapewnienia utrzymania czystości i porządku w szczególności poprzez:

  • przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych,
  • gromadzenie nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że podstawową zasadą związaną z utrzymaniem czystości i porządku w gminie jest obowiązek przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, o ile oczywiście jest taka możliwość. Dopiero jeśli sieci kanalizacyjnej nie ma lub gdy jej budowa jest technicznie albo ekonomicznie nieuzasadniona inwestor może zdecydować się na inny sposób odprowadzania ścieków – wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych.

Przykład:

X planuje budowę budynku usługowego. Okazało się, że w pobliżu należącej do niego nieruchomości nie ma sieci kanalizacji sanitarnej. W związku z tym X wystąpił do gminy o wybudowanie takiej sieci. Z uzyskanej odpowiedzi X dowiedział się, że gmina ze względu na brak środków w najbliższych latach nie planuje budowy sieci kanalizacyjnej, a zatem X musi sam poradzić sobie z odprowadzaniem ścieków poprzez budowę zbiornika bezodpływowego lub oczyszczalni ścieków.

X chce wybudować dom mieszkalny jednorodzinny. X planuje rozpocząć życie w stylu „eko” i chce wyposażyć swój dom w przydomową oczyszczalnię ścieków. Jednak urzędnik starostwa powiatowego udzielił X informacji, że nie ma możliwości uzyskania pozwolenia na budowę domu z przydomową oczyszczalnią ścieków, ponieważ w pobliżu (w ulicy przyległej do nieruchomości) znajduje się sieć kanalizacyjna i to do niej X musi się przyłączyć. Tylko jeśli przyłączenie byłoby niemożliwe wykonanie oczyszczalni byłoby dopuszczalne.

Jeśli powstanie sieć kanalizacji sanitarnej, do której będzie można przyłączyć daną nieruchomość (np. przyłącze, przykanalik itp.), to zbiornik na nieczystości ciekłe trzeba będzie zlikwidować.

W przypadku stwierdzenia niewykonania powyższego obowiązku, czyli niepodłączenia nieruchomości do sieci kanalizacji sanitarnej, jeżeli będzie to technicznie możliwe, wójt (burmistrz, prezydent miasta) wyda decyzję nakazującą wykonanie obowiązku. Decyzja ta nie ma charakteru uznaniowego – konieczność jej wydania nie została pozostawiona ocenie organu i nie zależy od takich okoliczności, jak sytuacja życiowa, czy majątkowa osoby zobowiązanej, a także od odczucia osoby zobowiązanej dotyczącego możliwości lepszego wykonania sieci kanalizacyjnej, czy lepszego umiejscowienia miejsca przyłączenia. Co dodatkowo istotne, wykonywanie takiej decyzji podlega egzekucji administracyjnej.

Przykład:

X wybudował budynek mieszkalny wielorodzinny ze szczelnym zbiornikiem na nieczystości ciekłe. Budynek posiada pięć lokali a zatem wykonanie zbiornika było dość kosztowne. Kilka miesięcy po oddaniu inwestycji do użytkowania gmina wybudowała w drodze prowadzącej do działki sieć kanalizacji sanitarnej i zobowiązała X do włączenia się do niej. X myślał, że to pomyłka, jednak okazało się, że rzeczywiście musi zlikwidować istniejące szambo.

Zapamiętaj!

Wykonanie oczyszczalni ścieków jest bardziej kapitałochłonne niż budowa szczelnego zbiornika na nieczystości ciekłe, ale oczyszczalni nie musisz likwidować gdy w pobliżu powstanie sieć kanalizacji sanitarnej. Ponadto, posiadając przydomową oczyszczalnię ścieków nie będziesz musiał również przyłączyć swojej nieruchomości do nowopowstałej sieci kanalizacji sanitarnej (będziesz zwolniony z opisanego wcześniej obowiązku).

Czy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ma znaczenie?

Przystępując do sporządzania projektu budowlanego sprawdzamy oczywiście, czy na terenie objętym zamierzeniem budowlanym obowiązują postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Najważniejsze jest oczywiście przeznaczenie terenów i zasady zabudowy i zagospodarowania terenów. W każdym miejscowym planie znajdują się także regulacje dotyczące m.in. odprowadzania ścieków. Wielokrotnie akty te wprowadzają uregulowania sprzeczne z przedstawioną wyżej zasadą pierwszeństwa sieci kanalizacyjnej. Mogą to być przykładowo postanowienia dające inwestorowi prawo wyboru pomiędzy siecią kanalizacji sanitarnej, a przydomową oczyszczalnią ścieków albo nakładające na inwestora obowiązek wykonania szczelnego zbiornika na nieczystości ciekłe.

Postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego modyfikujące treść ustaw czy rozporządzeń są nieważne.

Wynika to z faktu, że źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Jest to tzw. zasada hierarchii źródeł prawa, zgodnie z którą akty niższego rzędu nie mogą zmieniać postanowień aktów wyższego rzędu. Innymi słowy, to co zostało ustanowione w ustawie nie może być zmieniane ani przez rozporządzenie ani przez akt prawa miejscowego. Jeśli w akcie prawa miejscowego znajdzie się zapis sprzeczny z ustawą to nie powinno się go stosować.

Przykład:

X chce kupić dużą działkę rolną, przekształcić ją na działki budowlane i sprzedać z dużym zyskiem. W związku z tym X chce dokładnie zapoznać się ze stanem prawnym nieruchomości, które bierze pod uwagę. Jedna z rozważanych działek objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który stanowi, że budynki mogą być albo podłączone do sieci kanalizacyjnej albo wyposażone w bezodpływowe zbiorniki na nieczystości ciekłe. X obawia się, że przyszli klienci nie będą chcieli kupić działki, w sąsiedztwie której mogą być szamba. Jednak projektant wyjaśnił X, że wszystkie budynki muszą być podłączone do istniejącej w pobliżu sieci kanalizacji sanitarnej, a zapis o możliwości budowy zbiornika bezodpływowego jest sprzeczny z ustawą, czyli nieważny.

Urządzenia sanitarne – wymagania techniczne

Jeżeli już wiesz, że chcesz wybudować zbiornik bezodpływowy na nieczystości ciekłe lub przydomową oczyszczalnię ścieków musisz sprawdzić, czy jest to technicznie możliwe. We wcześniejszej części artykułu wskazano już, że zbiorniki na nieczystości ciekłe mogą być sytuowane tylko na działkach budowlanych niemających możliwości przyłączenia do sieci kanalizacyjnej. Jednak trzeba zwrócić uwagę, że, co do zasady, nie dopuszcza się ich sytuowania na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowiska i narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz na terenach zalewowych.

Zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, szczelne przekrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystości i odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu.

Prawodawca wprowadził sporo przepisów dotyczących odległości. Brzmią one następująco:

1)        odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m3 powinna wynosić co najmniej:

-          od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych – 15 m,

-          od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 7,5 m;

2)        w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m3 powinna wynosić co najmniej:

-          od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi – 5 m,

-          od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 2 m;

3)        odległości pokryw i wylotów wentylacji zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności powyżej 10 m3 do 50 m3 powinny wynosić co najmniej:

-          od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych – 30 m,

-          od granicy działki sąsiedniej – 7,5 m,

-          od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 10 m;

4)        kryte zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe mogą być sytuowane w odległości mniejszej niż 2 m od granicy, w tym także przy granicy działek, jeżeli sąsiadują z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej;

5)        odległości zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności powyżej 50 m3 od budynków przeznaczonych na pobyt ludzi należy przyjmować zgodnie ze wskazaniem ekspertyzy technicznej, przyjętej przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego;

6)        przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach;

7)        odległość neutralizatorów ścieków i innych podobnych zbiorników od okien otwieralnych i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna wynosić co najmniej 5 m, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej;

8)        odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosić – licząc od osi studni – co najmniej 30 m do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód.

Właściwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, może ustalić dla działek budowlanych położonych przy zabudowanych działkach sąsiednich odległości mniejsze niż określone w pkt 1 i 2.

W orzecznictwie podkreśla się jednak, że powyższa norma kompetencyjna nie przyznaje organom lokalizacyjnym, wydającym decyzje o warunkach zabudowy, uprawnienia do swobodnego modyfikowania w tych decyzjach reguł ogólnych ustalonych przez prawodawcę, lecz jedynie nakłada na organy administracji architektoniczno-budowlanej wydające pozwolenia na budowę obowiązek respektowania rozstrzygnięć dotyczących zlokalizowania obiektu na działce zawartych w decyzjach o ustaleniu warunków zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy nie tworzą bowiem porządku prawnego i nie mają charakteru konstytutywnego, a jedynie stanowią szczegółową urzędową informację o tym, jaki obiekt i pod jakimi warunkami inwestor może na danym terenie wybudować bez naruszenia przepisów prawa.

Pamiętaj!

Brak możliwości spełnienia powyższych wymagań nie musi wcale oznaczać rezygnacji z wykonania projektowanej inwestycji. Istnieje możliwości uzyskania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych. W przypadkach szczególnie uzasadnionych udziela go organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzyskaniu stosownego upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia. Odstępstwo nie może jednak powodować między innymi zagrożenia życia ludzi oraz nie powinno powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska.

Pozwolenie na budowę czy zgłoszenie?

Zasadą jest, że realizacja inwestycji może nastąpić dopiero po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Jednak ustawodawca przewidział, że niektóre roboty budowlane są zwolnione z tego obowiązku (co nie znaczy, że nie wymagają dokonania żadnych formalności).

W zakresie zamierzeń budowlanych związany z odprowadzaniem ścieków znaczenie ma, że pozwolenia na budowę nie wymaga:

-          budowa przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę,

-          budowa zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m3,

-          budowa sieci kanalizacyjnych,

-          budowa przyłączy kanalizacyjnych,

-          remont i przebudowa opisanych wyżej urządzeń budowlanych.

W zasadzie wszystkie powyższe inwestycje (za wyjątkiem remontu wskazanych urządzeń, a także przebudowy przyłączy) wymagają jednak dokonania zgłoszenia zamiaru budowy lub wykonania innych robót budowlanych właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowalnej. Jednak należy zwrócić uwagę na dwa wyjątki:

-          pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000,

-          roboty budowlane wykonywane przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków wymagają pozwolenia na budowę, przy czym do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Zamiast dokonać zgłoszenia budowy przyłączy można sporządzić plan sytuacyjny na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Zgłoszenia możesz dokonać sam

Jeśli inwestycja, która ma być zrealizowana, mieści się w katalogu zwolnionym z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ale objęta jest nakazem jej zgłoszenia, to do dokonania wszystkich formalności nie trzeba korzystać z pomocy projektanta czy prawnika (choć czasem warto). Trzeba jednak znać poniższe zasady:

-          zgłoszenia dokonujemy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu,

-          na stronach internetowych urzędu często znajdują się gotowe do pobrania wzory zgłoszeń i innych potrzebnych dokumentów,

-          w zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia, czyli napisać na czym polega inwestycja oraz jak i kiedy będzie realizowana,

-          do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – jego wzór także powinien znajdować się na stronie internetowej urzędu,

-          jeżeli jest to konieczne do zgłoszenia musisz dołączyć także odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie (w przypadku przydomowej oczyszczalni ścieków i zbiornika na nieczystości ciekłe powinna to być mapka określająca dokładne położenie tych urządzeń, z podaniem najważniejszych odległości),

-          zgłoszenia należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych,

-          organ administracji architektoniczno-budowlanej, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, może, w drodze decyzji, wnieść sprzeciw,

-          do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia,

-          przed upływem 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia organ może wydać zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu – wydanie takiego zaświadczenia uprawnia inwestora do rozpoczęcia robót budowlanych,

-          w razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia organ nakłada na zgłaszającego, w drodze postanowienia, obowiązek uzupełnienia, w określonym terminie, brakujących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia – wnosi sprzeciw w drodze decyzji,

-          w przypadku nierozpoczęcia wykonywania robót budowlanych przed upływem 3 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia, rozpoczęcie tych robót może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.

Musisz wiedzieć, że organ administracji architektoniczno-budowlanej wniesie sprzeciw, jeżeli:

-          zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę (czyli gdy inwestycja nie mieści się w katalogu zamierzeń zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia),

-          budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, inne akty prawa miejscowego lub inne przepisy (np. jeśli chcesz wybudować szambo na terenie, który może być przyłączony do istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej).

Zamiar inwestora polegający na budowie przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę w miejsce ujętego w zatwierdzonym projekcie budowlanym zbiornika bezodpływowego stanowi modyfikację rozwiązania kwestii odprowadzania ścieków, która nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę (wystarczy jedynie dokonanie zgłoszenia budowy oczyszczalni). Ustawodawca zdecydował bowiem o tym, że istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie projektu zagospodarowania działki lub terenu (gdzie pokazana jest lokalizacja zbiornika bezodpływowego), które nie dotyczy jednak urządzeń budowlanych. Pod pojęciem urządzenia budowlanego należy z kolei rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków.

Zapamiętaj:

  • przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej to zasada, od której są wyjątki,
  • jeśli powstanie sieć kanalizacji sanitarnej, zbiornik na nieczystości ciekłe trzeba będzie zlikwidować,
  • przydomowej oczyszczalni ścieków nie musisz likwidować, gdy w pobliżu powstanie sieć kanalizacji sanitarnej,
  • postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego modyfikujące treść ustaw czy rozporządzeń są nieważne,
  • oczyszczalnie ścieków i szambo o określonej pojemności możesz wybudować na podstawie zgłoszenia,
  • zanim podejmiesz decyzję o realizacji inwestycji sprawdź, czy spełniasz wymagania techniczne.
Michał Bursztynowicz

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Prowadzenie książki obiektu budowlanego

pobierz

Badanie stanu prawnego nieruchomości

pobierz

Niedozwolone klauzule w umowie pośrednictwa

pobierz

Ustanawianie urządzeń przesyłowych na gruntach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41088 )
Array ( [docId] => 41088 )