Dostosowanie projektu do potrzeb osób niepełnosprawnych

Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunki do korzystania obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich (art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane – dalej: pb). Szczegółowe warunki, które powinny spełniać obiekty budowlane, ich otoczenie, a także pomieszczenia przeznaczone dla osób niepełnosprawnych zostały określone w przepisach rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (dalej: rwt). Większość z wymogów stosuje się do obiektu jako takiego oraz jego otoczenia, niektóre obostrzenia dotyczą natomiast samych pomieszczeń.

Zasadą jest, że do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m. Co najmniej jedno takie dojście powinno przy tym zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać (§ 16 ust. 1 rwt).

Powyższy wymóg nie dotyczy budynków na terenach zamkniętych, a także budynków w zakładach karnych, aresztach śledczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz budynków w zakładach pracy, niebędących zakładami pracy chronionej (§ 16 ust. 2 rwt).

Przepisy rwt przewidują, że przy zagospodarowywaniu działki budowlanej należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, miejsca postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne. Liczba i sposób urządzenia miejsc postojowych powinny być dostosowane do wymagań ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy. Konieczne jest przy tymuwzględnienie potrzebnej liczby miejsc, z których korzystają osoby niepełnosprawne (§ 18 ust. 1 i 2 rwt).

Wyrok NSA z 7 września 2012 r.; II OSK 864/11

Wyrok NSA z 7 września 2012 r.; II OSK 864/11

W przypadku miejsc postojowych dla samochodów, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, ich odległość nie może być mniejsza niż 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego. Powinny być także zbliżone bez żadnych ograniczeń do innych budynków.

O ile stanowiska postojowe dla normalnych samochodów osobowych powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5 m, to w przypadku samochodów osób niepełnosprawnych szerokość stanowiska powinna wynosić co najmniej 3,6 m i długość 5 m. Jeśli zaś stanowisko dla osoby niepełnosprawnej usytuowane jest wzdłuż jezdni, musi mieć długość co najmniej 6 m i szerokość co najmniej 3,6 m, z możliwością jej ograniczenia do 2,3 m, gdy zachodzi potrzeba zapewnienia korzystania z przylegającego dojścia lub ciągu pieszo-jezdnego (§ 21 ust. 1 rwt).

W zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowych, przewidzieć miejsca rekreacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych (§ 40 ust. 1 rwt).

Ponadto, odległość placów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, od linii rozgraniczających ulicę, od okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosić co najmniej 10 m.

Furtki w ogrodzeniu przy budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach użyteczności publicznej nie mogą utrudniać dostępu do nich osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich (§ 42 ust. 2 rwt).

W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym. W przypadku wbudowywania lub przybudowywania szybu dźwigowego do istniejącego budynku dopuszcza się usytuowanie drzwi przystankowych na poziomie spocznika międzypiętrowego (§ 54 ust. 2 i 3 rwt).

W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposażanym w dźwigi należy wykonać pochylnię lub zainstalować odpowiednie urządzenie techniczne, umożliwiające dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej miejsca postojowe dla samochodów osobowych.

Z kolei w niskim budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej, niewymagającym wyposażenia w dźwigi osobowe, powinny zostać zainstalowane urządzenia techniczne zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których mogą korzystać. Wymóg ten nie dotyczy jednak budynków koszarowych, zakwaterowania w zakładach karnych, aresztach śledczych oraz zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (§ 55 ust. 1 i 2 rwt).

Położenie drzwi wejściowych do budynku oraz kształt i wymiary pomieszczeń wejściowych powinny umożliwiać dogodne warunki ruchu, w tym również osobom niepełnosprawnym (§ 61 ust. 1 rwt).

W wejściach do budynku i ogólnodostępnych pomieszczeń użytkowych mogą być zastosowane drzwi obrotowe lub wahadłowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepełnosprawnych (§ 62 ust. 2 rwt).