Zezwolenia wymagane przy budowie zjazdu

Kategoria: Prawo budowlane
Autor: Michał Bursztynowicz
Data: 28-12-2019 r.

Zjazd może stanowić część większej inwestycji lub odrębne zamierzenie budowlane. W artykule omówiono wszystkie formalności związane z budową zjazdów, wynikające zarówno z ustawy o drogach publicznych, jak i z Prawa budowlanego.

Pojęcie zjazdu

Zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy o drogach publicznych, przez zjazd należy rozumieć połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Żeby dobrze zrozumieć przywołaną wyżej definicję konieczne jest wyjaśnienie pojęcia drogi publicznej. Jest nią droga zaliczona na podstawie ustawy o drogach publicznych do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych (art. 1 ustawy o drogach publicznych).

Zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych (art. 5-7):

  • minister właściwy do spraw transportu, w drodze rozporządzenia, zalicza drogi do kategorii dróg krajowych;
  • zaliczenie do kategorii dróg wojewódzkich następuje w drodze uchwały sejmiku województwa;
  • zaliczenie drogi do kategorii dróg powiatowych następuje w drodze uchwały rady powiatu;
  • zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy.

Podkreślić zatem trzeba, że wyłącznie droga, która została zaliczona albo uchwałą albo rozporządzeniem właściwego organu do jednej ze wskazanych wyżej kategorii jest drogą publiczną.

Tego charakteru nie będzie posiadać działka, która jest własnością jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy) i która jest użytkowana jako droga, ale nie została zaliczona do jednej z kategorii dróg publicznych (tzw. wewnętrzne drogi gminne).

Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

  • drogi krajowe;
  • drogi wojewódzkie;
  • drogi powiatowe;
  • drogi gminne.

Niezależnie od kategorii dróg publicznych, drogi publiczne dzielą się również na klasy ze względów funkcjonalno-technicznych. W przepisach wprowadzono następujące klasy dróg publicznych, w celu określenia ich wymagań technicznych i użytkowych (uwaga! poniższe wyliczenie wskazuje jednocześnie na hierarchię klas dróg publicznych, zaczynając od drogi o najwyższych parametrach):

  • autostrady, oznaczone symbolem "A";
  • ekspresowe, oznaczone symbolem "S";
  • główne ruchu przyspieszonego, oznaczone symbolem "GP";
  • główne, oznaczone symbolem "G";
  • zbiorcze, oznaczone symbolem "Z";
  • lokalne, oznaczone symbolem "L";
  • dojazdowe, oznaczone symbolem "D".

Zapamiętaj

Zjazd, według przepisów ustawy o drogach publicznych, nie mieści się w definicji drogi. Zjazd z drogi publicznej nie jest jej częścią, a jedynie miejscem dostępu do niej.

Zjazd publiczny i zjazd indywidualny

Zgodnie z § 76a rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, ze względu na wymagania techniczne i użytkowe zjazdy dzieli się na:

  • publiczne – określone przez zarządcę drogi jako zjazdy do nieruchomości gruntowych usytuowanych poza pasem drogowym:

a) na których prowadzona jest lub planowane jest prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym,

b) na których usytuowana jest lub planowane jest usytuowanie nieruchomości budynkowej lub lokalowej, w których prowadzona jest lub planowane jest prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym,

c) które stanowią lub będą stanowić dojazd do nieruchomości wymienionych w lit. a lub b;

  • indywidualne – określone przez zarządcę drogi jako zjazdy niebędące zjazdami publicznymi.

Powyższe rozróżnienie ma bardzo duże znaczenie przy wydawaniu zezwoleń na lokalizację lub przebudowę zjazdu. Ponadto, dalsze przepisy rozporządzenia określają wymagania dla zjazdów wprowadzając rozróżnienie na zjazdy publiczne oraz indywidualne.

Zasadą jest, że zjazd z drogi powinien być zaprojektowany i wybudowany w sposób odpowiadający wymaganiom wynikającym z jego usytuowania i przeznaczenia, a w szczególności powinien być dostosowany do wymagań bezpieczeństwa ruchu na drodze, wymiarów gabarytowych pojazdów, dla których jest przeznaczony, oraz do wymagań ruchu pieszych.

Zjazd publiczny powinien spełniać następujące wymagania:

  • szerokość całkowita, mierzona prostopadle do osi zjazdu, nie mniejsza niż 5,00 m, w tym:

a)      szerokość jezdni, bez uwzględnienia wyokrągleń – nie mniejsza niż 3,50 m i nie większa niż szerokość jezdni na drodze, mierzona prostopadle do osi jezdni w miejscu jej przecięcia z osią zjazdu,

b)      szerokość obustronnych poboczy – nie mniejsza niż 0,75 m każde;

  • przecięcie krawędzi jezdni zjazdu i drogi wyokrąglone łukiem kołowym o promieniu nie mniejszym niż 5,00 m, wyłącznie dla projektowanych relacji skrętnych;
  • pochylenie podłużne zjazdu dostosowane do ukształtowania elementów drogi, które ten zjazd przecina, jednak nie większe niż 5,0%;
  • nawierzchnia:

a)      jezdni – twarda ulepszona,

b)      poboczy – co najmniej gruntowa ulepszona;

  • połączenie zjazdu z drogą wykonane zgodnie z § 113 ust. 1, 3-5, 9 i 10 rozporządzenia.

Zjazd indywidualny powinien spełniać następujące wymagania:

  • szerokość całkowita, mierzona prostopadle do osi zjazdu, nie mniejsza niż 4,50 m, w tym:

a)      szerokość jezdni, bez uwzględnienia wyokrągleń lub skosów, o których mowa w pkt 2 - nie mniejsza niż 3,00 m i nie większa niż szerokość jezdni na drodze, mierzona prostopadle do osi jezdni w miejscu jej przecięcia z osią zjazdu,

b)      szerokość obustronnych poboczy - nie mniejsza niż 0,75 m każde;

  • przecięcie krawędzi jezdni zjazdu i drogi wyokrąglone łukiem kołowym o promieniu nie mniejszym niż 3,00 m lub ścięte skosem o proporcji n: m, gdzie n = m ≥ 1,50 m, wyłącznie dla projektowanych relacji skrętnych;
  • pochylenie podłużne zjazdu dostosowane do ukształtowania elementów drogi, które ten zjazd przecina, jednak nie większe niż 5,0%;
  • nawierzchnia:

a)      jezdni na terenie zabudowy – twarda ulepszona,

b)      jezdni poza terenem zabudowy oraz poboczy – co najmniej gruntowa ulepszona.

Zezwolenie na budowę lub przebudowę zjazdu

Wydawanie zezwoleń na zjazdy z dróg należy do zarządcy drogi. Co do zasady zarządcami dróg są dla dróg:

  • krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
  • wojewódzkich – zarząd województwa;
  • powiatowych – zarząd powiatu;
  • gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu (w przypadku budowy lub przebudowy drogi budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi).

Przywołany przepis nie oznacza jednak, że każdy właściciel lub użytkownik nieruchomości położonej przy drodze ma zagwarantowaną możliwość wykonania zjazdu.

Organ wydający zezwolenie działa w ramach tzw. uznania administracyjnego, czyli może, ale nie musi wydać zezwolenia na budowę lub przebudowę zjazdu. Granice wskazanego uznania wyznaczają przy tym m.in. wymogi wynikające z warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Zwróć uwagę na to, że zgodnie z warunkami technicznymi, jaki powinny odpowiadać drogi publiczne, wyjazd z drogi do obiektu i urządzenia obsługi uczestników ruchu i wjazd na drogę nie mogą być usytuowane w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności:

  • w obszarze oddziaływania skrzyżowania lub węzła;
  • w miejscu, w którym nie jest zapewniona wymagana widoczność wjazdu na drogę;
  • na odcinku drogi o pochyleniu niwelety większym niż 4%;
  • nie bliżej wierzchołka łuku wypukłego niż wymagana odległość widoczności na zatrzymanie;
  • na odcinku występowania dodatkowego pasa ruchu.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu legitymowany jest właściciel lub użytkownik terenu. Nie chodzi tu jedynie o użytkownika wieczystego, a o każdą osobę, która użytkuje daną działkę.

Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 16 lipca 2019 r. (III SA/Kr 321/19) uznał, że właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości na rzecz którego ustanowiono służebność gruntową przejazdu lub przechodu przez nieruchomość przyległą do drogi publicznej, co do zasady posiada legitymację czynną w zakresie wniosku o wydanie zezwolenia na przebudowę zjazdu. Służebność drogowa stanowi (częściowo) prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – związane właśnie z treścią ograniczonego prawa rzeczowego, tj. z wykonywaniem prawa wjazdu, przejazdu i przechodu.

W zezwoleniu na lokalizację zjazdu określa się miejsce lokalizacji zjazdu i jego parametry techniczne, a w zezwoleniu na przebudowę zjazdu – jego parametry techniczne, a także zamieszcza się, w przypadku obu zezwoleń, pouczenie o obowiązku:

  • przed rozpoczęciem robót budowlanych:

a) dokonania czynności wymaganych przepisami Prawa budowlanego,

b) uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na prowadzenie robót w pasie drogowym;

  • uzgodnienia z zarządcą drogi projektu budowlanego zjazdu – o ile projekt budowlany jest wymagany.

Warto wiedzieć! Budowa lub przebudowa zjazdu na podstawie zezwolenia zarządcy drogi nie wymaga uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Zapamiętaj Przedmiotem zezwolenia wydanego przez zarządcę drogi może być wyłącznie kwestia lokalizacji i przebudowy zjazdu.

W zezwoleniu zarządca drogi nie może określać dodatkowych warunków nawet, jeśli w jego ocenie doprowadzą one do zwiększenia bezpieczeństwa na drodze. Przykładowo w zezwoleniu nie można zawrzeć nakazu poszerzenia drogi powiatowej na odcinku od najbliższego skrzyżowania do projektowanego zjazdu, ponieważ remont, przebudowa i budowa dróg publicznych, zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych należy, co do zasady, do zarządcy drogi.

Podobnie decyzji zezwalającej na lokalizację zjazdu nie można uzależnić od utrzymania drogi. Utrzymanie drogi, polegające na wykonywaniu robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej, należy do obowiązków zarządcy drogi.

Decyzja o wydaniu zezwolenia na lokalizację zjazdu wygasa, jeżeli w ciągu 3 lat od jego wydania zjazd nie został wybudowany. Należy podkreślić, że wygasa tylko zezwolenie na lokalizację (budowę) zjazdu a nie zezwolenie na przebudowę zjazdu.

Nie oznacza to jednak, że skutki w postaci wygaśnięcia będą następowały dopiero po wydaniu decyzji w tym przedmiocie. Zezwolenie na lokalizację zjazdu wygasa z mocy prawa, a decyzja stwierdzająca wygaśnięcie nie warunkuje nastąpienia skutku przewidzianego w przepisach prawa. Stanowi ona jedynie akt deklaratoryjny, potwierdzający istniejący stan prawny.

Warto wiedzieć! Sama zmiana właściciela działki nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że decyzja stała się bezprzedmiotowa. Dotychczasowy adresat decyzji może zrealizować projektowany zjazd, mimo że nie jest już właścicielem nieruchomości przyległej do drogi (o ile oczywiście działa w porozumieniu z nowym właścicielem nieruchomości). Z drugiej strony nowy właściciel nieruchomości przyległej do drogi publicznej nie może korzystać z uprawnienia wynikającego z decyzji zezwalającej na lokalizację zjazdu, wydanej na wcześniejszego właściciela, ponieważ nie jest on adresatem tej decyzji (nawet gdy posiada on zgodę tego adresata).

Zjazd w Prawie budowlanym

Zasadą jest, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. Jeżeli zjazd jest częścią większej inwestycji (np. budowy osiedla składającego się w budynków mieszkalnych wielorodzinnych i infrastruktury towarzyszącej), to zjazd może być ujęty w projekcie budowlanym i realizowany w ramach uzyskanego pozwolenia na budowę bądź też może być objęty odrębnym opracowaniem. Oba rozwiązania uznawane są za prawidłowe.

W przypadku realizacji zjazdu jako odrębnej inwestycji warto zwrócić uwagę na art. 29 Prawa budowlanego, który stanowi, że pozwolenia na budowę nie wymaga budowa zjazdów z dróg gminnych, powiatowych, krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach.

Budowa zjazdu z drogi krajowej lub wojewódzkiej oraz zatok parkingowych na tych drogach wymaga zgłoszenia właściwemu wojewodzie. Wojewoda jest bowiem organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego.

W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. W przypadku zjazdu konieczne będzie dołączenie zezwolenia na jego budowę.

Takiego zgłoszenia należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, może, w drodze decyzji, wnieść sprzeciw. Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli wojewoda nie wniósł sprzeciwu w tym terminie. W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia wojewoda nakłada na zgłaszającego, w drodze postanowienia, obowiązek uzupełnienia, w określonym terminie, brakujących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia – wnosi sprzeciw w drodze decyzji.

Zapamiętaj

 21-dniowy termin biegnie dopiero od dnia dostarczenia do urzędu wojewódzkiego kompletnego zgłoszenia.

Przykład:

X chce wykonać zjazd z drogi wojewódzkiej na swoją działkę. We właściwym ze względu na miejsce położenia nieruchomości urzędzie wojewódzkim X złożył zgłoszenie wskazujące, że będzie to zjazd indywidualny, określił jego parametry oraz sposób wykonania a także wskazał, że planuje rozpocząć inwestycję za miesiąc. Do zgłoszenia dołączono także mapę, na której zaznaczono lokalizację planowanego zjazdu. W związku z brakiem przedłożenia zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu wojewoda wezwał X do uzupełnienia dokumentacji. Dopiero po dostarczeniu ostatecznego zezwolenia 21-dniowy termin na wniesienie sprzeciwu rozpoczął swój bieg.

Warto wiedzieć! Organ administracji architektoniczno-budowlanej może z urzędu, przed upływem 21-dniowego termin wydać zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Wydanie zaświadczenia wyłącza możliwość wniesienia sprzeciwu oraz uprawnia inwestora do rozpoczęcia robót budowlanych.

Wniesienie sprzeciwu z reguły nie zależy od uznania organu. W Prawie budowlanym wymieniono okoliczności, które stanowią podstawę do uniemożliwienia realizacji inwestycji. Taka sytuacja może mieć miejsce jeżeli:

  • zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę;
  • budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, inne akty prawa miejscowego lub inne przepisy;
  • zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.

Przypadki, w których organ może, ale nie musi wnieść sprzeciw zostały natomiast opisane w art. 30 ust. 7 Prawa budowlanego

Jeżeli otrzymałeś decyzję wnoszącą sprzeciw możesz odwołać się od niej do ministra.

W przypadku nierozpoczęcia wykonywania robót budowlanych przed upływem 3 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia, rozpoczęcie tych robót może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia.

Zjazdy w miejscowych planach zagospodarowania

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie powinien wprowadzać regulacji w zakresie zjazdów z drogi publicznej. Tego rodzaju zapisy stanowią bowiem istotne naruszenie art. 15 ust. 2 pkt 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w związku z art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych.

Tylko zarządca drogi został upoważniony do przeprowadzenia indywidualnej oceny technicznych i infrastrukturalnych możliwości dostępu do drogi publicznej z terenu nieruchomości do niej przyległej z uwzględnieniem obowiązujących zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego. Kompetencja ta została przyznana zarządcy drogi na zasadzie wyłączności, a decyzja administracyjna jest wyłączną formą prawną rozstrzygania w tych sprawach.

Oczywiście w zakresie kompetencji rady gminy jest określenie warunków powiązania terenów objętych planem z zewnętrznym układem komunikacyjnym. Niemniej jednak ustalenia te nie mogą wkraczać w materię regulowaną ustawą. Zauważ, że do zarządcy drogi należy w szczególności wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego i zjazdów z dróg oraz pobieranie opłat i kar pieniężnych. Oznacza to, że zjazd lokalizowany jest albo poprzez jego budowę przez zarządcę drogi albo w formie decyzji administracyjnej. Decyzja administracyjna (zezwolenie na lokalizację zjazdu) jest zatem jedynym aktem, w którym może zostać wskazana lokalizacja zjazdu i wymagania względem niego.

Uwaga! Jeżeli w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zostanie uregulowana kwestia zjazdów to właściwy wojewoda stwierdzi nieważność takich postanowień (Wyrok NSA z 12 kwietnia 2017 r. sygn. akt II OSK 2097/15).

Michał Bursztynowicz

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Prowadzenie książki obiektu budowlanego

pobierz

Badanie stanu prawnego nieruchomości

pobierz

Niedozwolone klauzule w umowie pośrednictwa

pobierz

Ustanawianie urządzeń przesyłowych na gruntach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41100 )
Array ( [docId] => 41100 )