W ciągu kilku nadchodzących lat, raportowanie społeczne i środowiskowe w UE, a zatem i w Polsce, przestanie być wyłącznie dobrą wolą przedsiębiorcy. Firmy będą musiały określać ryzyka społeczne, w tym ekologiczny aspekt CSR.
Raportowanie społeczne stanie się ustawowym obowiązkiem. W takim kierunku zmierza wniosek legislacyjny „w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i dotyczących różnorodności przez niektóre duże spółki oraz grupy kapitałowe” (COM(2013) 207), opublikowany w kwietniu przez Komisje Europejską.
Dobrowolna komunikacja z otoczeniem
Obecnie raportowanie społeczne i środowiskowe jest nieobligatoryjne. Obowiązująca aktualnie ustawa o rachunkowości zawiera jedynie przepis, że „sprawozdanie z działalności jednostki powinno również obejmować – o ile jest to istotne dla oceny sytuacji jednostki – wskaźniki finansowe i niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia, a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym.”. Jest to konsekwencja stosowania tzw. zasady istotności, która nakazuje ujawnić wszystko to, co ma znaczący wpływ na całokształt obrazu przedsiębiorstwa.
Zatem jeśli np. ryzyka środowiskowe są istotne dla wyników spółki, powinny zostać pokazane. Publikowanie szerszych raportów zrównoważonego rozwoju, które przedstawiają oprócz wyników ekonomicznych również szczegółowo społeczne i środowiskowe, jest dziś chlubnym wyróżnikiem pewnej, wąskiej grupy przedsiębiorstw. Co roku do grona tego dołączają jednak kolejne.
Gotowość do rozliczania się przed otoczeniem, jest ważną i nie zawsze łatwą decyzją. Oczywiście jakoś raportów bywa różna, ale generalnie poprawia się. Co ważne, decyzja o upublicznieniu wyników w szerszym wymiarze, jest zawsze niezawisłą decyzją spółki, którą zawsze coś do tego kroku motywuje. Czasem jest to pragnienie prostego pochwalania się, ale w innych przypadkach jest to chęć zbudowania przewagi konkurencyjnej, tworzenia niepowtarzalnej tożsamości marki, czy też zdobycia przychylności otocznia, w tym coraz częściej zdobycia przychylności otoczenia inwestorskiego.
Choć dziś w Polsce inwestycje etyczne (SRI) maja na rynku kapitałowym raczej symboliczne znaczenie, to, obserwując trendy na innych rynkach, znacznie kapitałów etycznych będzie wzrastać. W Europie jest to dynamicznie rosnący segment, reprezentowany w 2012 roku przez około 900 funduszy, którego kapitalizacja kształtuje się na poziomie 95 mld euro (+12 proc.). Na znaczeniu zyskiwać będzie również uwaga, jaką do ryzyk społecznych i środowiskowych, przywiązywać będą kredytodawcy i ubezpieczyciele. W efekcie, wraz ze wzrostem zainteresowania i presji otoczenia, należy się spodziewać wzrostu podaży informacji pozafinansowych, czyli większej skłonności przedsiębiorców do raportowania społecznego.
Prawny wymiar odpowiedzialności społecznej biznesu
Co jednak proponuje Komisja Europejska? Najogólniej rzecz ujmując chce ten proces przyśpieszyć. Na duże spółki zostanie nałożony obowiązek zamieszczania w rocznym sprawozdaniu z działalności istotnych informacji dotyczących przynajmniej kwestii środowiskowych, społecznych i pracowniczych, poszanowania praw człowieka, przeciwdziałania korupcji i łapownictwu. W odniesieniu do powyższych obszarów sprawozdanie będzie zawierało: opis polityki stosowanej przez spółkę, skutki oraz aspekty związane z ryzykiem. Dodatkowo Komisja chce nałożyć na duże spółki notowane na rynku regulowanym obowiązek ujawniania informacji na temat stosowanej przez nie polityki różnorodności, w tym aspektów dotyczących wieku, płci, różnorodności pochodzenia geograficznego, wykształcenia i doświadczenia zawodowego. Informacje te będą zawarte w oświadczeniu o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego i obejmować będą cele stosowanej polityki, proces jej wdrażania oraz uzyskane rezultaty.
Proponowane rozwiązania prawne dotyczyć mają spółek o średniej liczbie pracowników większej niż 500, których suma bilansowa przekracza 20 milionów euro lub których obrót netto przekracza 40 milionów euro. Komisja szacuje ich liczbę w UE na 18 000. Na chwilę obecną nie wiadomo, czy wolą ustawodawcy krajowego będzie pozostawienia raportowania na ogólnym poziomie, o którym mowa we wniosku, czy będzie chciał je dodatkowo uszczegółowić.
Jacek Dymowski
Zobacz także:
