Gabinet lekarski – wymogi lokalowe rozpoczęcia działalności leczniczej

Zgodnie z art. 207 ustawy o działalności leczniczej,  każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą (również praktyki zawodowe) zobowiązany jest do dostosowania użytkowanych przez siebie pomieszczeń i urządzeń do obowiązujących wymogów. Artykuł 22 ustawy określa ogólne wymagania względem pomieszczeń i urządzeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą, odsyłając jednocześnie (art. 22 ust. 3) do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą.

Rozporządzenie nie precyzuje, jaka powinna być minimalna powierzchnia gabinetu lekarskiego. Możliwe jest zatem umieszczenie siedziby gabinetu lekarskiego np. w budynku mieszkalnym. Przepisy wskazują jednak, że gabinet lekarski musi umożliwiać właściwe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, który jest stosowany w lokalu. Ponadto zgodnie z wymogami poza gabinetem musimy wydzielić jedno miejsce doprzechowywania bielizny brudnej, odpadów i urządzeń oraz środków do utrzymywania czystości.

Ściany pomieszczenia, w którym będziemy przyjmować pacjentów, muszą być wykonane z materiałów umożliwiających dezynfekcję, podobnie jak połączenia ścian i podłogi. Ponadto w samym gabinecie, w zależności od specjalizacji, wymagana jest umywalka z dostępem do wody ciepłej i zimnej. Jeśli w zakres naszej działalności wchodzą zabiegi, to rozporządzenie nakłada również obowiązek instalacji zlewu z baterią.

Te dwa ostatnie wymogi powodują konieczność uzyskania pozwolenia na budowę – w tym przypadku polegającą na wykonaniu zmian w instalacjach sanitarnych wewnątrz lokalu mieszkalnego.

Musimy również przygotować poczekalnię dla pacjentów i udostępnić im toaletę. Pamiętajmy też, że zgodnie z przepisami gabinet musi być wyposażony w udogodnienia dla osób niepełnosprawnych.

Oprócz tego, jeśli nasza działalność gospodarcza w mieszkaniu ma być gabinetem lekarskim, musimy uzyskać odpowiednie pozwolenia sanitarne, które wydaje lokalna stacja sanitarno-epidemiologiczna. Niezbędne jest także, jeszcze przed rozpoczęciem działalności, podpisanie umowy ze specjalistyczną firmą utylizującą odpady medyczne.

Ponadto każdy lekarz prowadzący prywatną praktykę jest zobowiązany do wykupienia ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Na koniec pozostaje nam rejestracja gabinetu we właściwej okręgowej izbie lekarskiej. Można to zrobić w internetowym Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą.

W sytuacji rozpoczęcia działalności gabinetu lekarskiego w lokalu, który wcześniej nie był wykorzystywany na cele użytkowe, szczególnie jeśli w decyzji o pozwoleniu na budowę lub na użytkowanie określone było inne przeznaczenie budynku czy lokalu, konieczna jest zmiana sposobu użytkowania i zgłoszenie właściwemu organowi.

Taka zmiana sposobu użytkowania z prywatnego mieszkania na działalność leczniczą wiąże się m.in. z koniecznością przebudowy wewnątrz lokalu, polegającą na wyburzeniu ścianek działowych i zamurowaniu innych, a także na doprowadzeniu wody bieżącej do wszystkich odbiorników i odprowadzanie ścieków do istniejących w lokalu wpustów kanalizacyjnych.

W świetle Prawa budowlanego przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się przede wszystkim podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki:

• bezpieczeństwa pożarowego,
• powodziowego,
• pracy,
• zdrowotne,
• higienicznosanitarne,
• ochrony środowiska bądź
• wielkości lub układu obciążeń.

Oznacza to, że wyliczenie to jest przykładowe, a do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części dojdzie wtedy, gdyby zmiana taka wiązała się z modyfikacją warunków użytkowania.

Zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części sprowadza się głównie do potrzeby ustalenia, czy i w jakim stopniu podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności związanej z jego użytkowaniem wpływa na zmianę wymagań stawianych obiektowi, związanych głównie z bezpieczeństwem jego dalszego, zmienionego sposobu użytkowania.

Warunki te wskazują na niezbędny zakres działań, które powinny być prowadzone w związku ze zmianą sposobu użytkowania obiektu lub jego części, z uwzględnieniem niezbędnych prac projektowych związanych np. z przeróbką i dostosowaniem pomieszczeń w obiekcie do nowych potrzeb.

Opracowania te wymagają m.in.:

• uprzedniego sprawdzenia wytrzymałości konstrukcji obiektu i ewentualnego zaprojektowania jej wzmocnień;
• zmian w układzie konstrukcyjnym obiektu i być może także w jego kubaturze;
• przeprojektowania instalacji w obiekcie budowlanym w dostosowaniu do nowej funkcji;
• zapewnienia nowych rozwiązań projektowych związanych ze zmienionym zapotrzebowaniem i zaopatrzeniem obiektu w wodę, energię elektryczną i cieplną oraz inne media w tym zakresie.

W zgłoszeniu określmy dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania, dołączając m.in. oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada na zgłaszającego, w drodze postanowienia, obowiązek uzupełnienia w określonym terminie brakujących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia wnosi sprzeciw w drodze decyzji.

Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli zamierzona zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części:

• wymaga wykonania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę;
• narusza ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach budowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego, a także innych aktów prawa miejscowego;
• może spowodować niedopuszczalne zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków, pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych, wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich.

Właściwy organ jest zobowiązany wnieść sprzeciw, jeżeli wystąpi co najmniej jedna z tych przesłanek.

Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga legitymowania się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Z tej regulacji można wysnuć wniosek, że podmiotem legitymowanym do zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania jest podmiot posiadający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, a więc tytuł prawny do nieruchomości, taki jak przy uzyskiwaniu pozwolenia na budowę.

Lokal będący przedmiotem odrębnej własności nie jest częścią nieruchomości wspólnej. Dlatego też prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, w razie zmiany sposobu użytkowania lokalu stanowiącego odrębną własność wynika z tytułu prawnego do tego lokalu, a nie z uchwały wspólnoty mieszkaniowej wyrażającej zgodę na zmianę sposobu użytkowania części wspólnej nieruchomości.

Natomiast zmiana sposobu użytkowania części nieruchomości wspólnej, w przypadku dużej wspólnoty, tj. istniejącej w nieruchomości mieszczącej powyżej 7 lokali, wymaga uchwały właścicieli lokali wyrażającej zgodę na podjęcie tej czynności. Zmiana przeznaczenia części nieruchomości wspólnej jest bowiem czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu.

Również zmiana sposobu użytkowania nieruchomości wspólnej, zarządzanej przez wspólnotę istniejącą w nieruchomości mieszczącej najwyżej 7 lokali (tzw. mała wspólnota), należy do czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu. Dlatego też zmiana taka wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli.

Dopiero inwestor legitymujący się uchwałą właścicieli lokali bądź w przypadku małych wspólnot – zgodą wszystkich współwłaścicieli na zmianę sposobu użytkowania części wspólnej nieruchomości – będzie traktowany jako podmiot, który ma prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

W postępowaniu wywołanym zgłoszeniem zamiaru zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, poza podmiotem zgłaszającym (inwestorem), nie występują inne strony. Jednak nie oznacza to, że nikt inny poza zgłaszającym zamiar zmiany sposobu użytkowania obiektu nie może mieć interesu prawnego w sprawie.

Zmiana sposobu użytkowania obiektu może spowodować wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie uciążliwości dla terenów sąsiednich. Niekorzystne skutki dla osób trzecich mogą wystąpić w sferze warunków zabudowy, a także higienicznosanitarnych, czy wręcz stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi lub mienia.

Dlatego też organ administracji architektoniczno-budowlanej na etapie weryfikacji zgłoszenia wraz z załącznikami powinien mieć na względzie ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich. Dopiero ta decyzja powinna być doręczona wszystkim stronom, czyli poza inwestorem także podmiotom mającym interes prawny.

Wniesienie sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, jako uniemożliwiające podjęcie działań zmierzających do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, będzie najczęściej rozstrzygnięciem korzystnym dla tych osób trzecich, które upatrywały w planowanej zmianie naruszenia ich interesu prawnego.

Dlatego najistotniejszym etapem procedury zgłoszeniowej jest ten dotyczący weryfikacji zgłoszenia, zarówno w aspekcie wymogów formalnych, jak i przesłanek materialnych.

Na tym etapie osoby trzecie, których interes prawny może być naruszony planowaną zmianą sposobu użytkowania obiektu, pozbawione są możliwości działania. Najczęściej w ogóle mogą nie wiedzieć o zamierzeniach dotyczących sposobu użytkowania obiektu budowlanego, w którego obszarze oddziaływania mają swoje nieruchomości.

Dlatego też, skoro akceptacja zgłoszonego zamiaru zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części nie wymaga podjęcia przez organ żadnych działań uzewnętrzniających jego stanowisko, to tym bardziej organ zobligowany jest do wnikliwej analizy przedstawionych dokumentów pod kątem zabezpieczenia interesów osób trzecich.