Ważnym aspektem przeciwdziałania mobbingowi w szkole jest indywidualne radzenie sobie z nim. Może się okazać, że mimo wewnątrzszkolnej procedury antymobbingowej (WPA) ktoś i tak próbuje stosować mobbing w szkole. Stając się ofiarą mobbingu w szkole, ważne jest, aby reagować na zachowania, które są upokarzające. Dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za wprowadzenie procedury anymobbingowej w szkole.
Blokowanie mobbera
Blokowanie mobbera jest podstawowym zachowaniem mającym szansę zablokować działania mobbingowe. Należy działać już w przypadku pierwszego negatywnego zachowania. Ważne jest również, by reagować na wszystkie niechciane zachowania. Każdorazowy brak reakcji jest informacją dla mobbera, że może tak dalej postępować.
Informowanie o doświadczaniu mobbingu
Kolejnym ważnym elementem radzenia sobie z działaniami z obszaru mobbingu jest mówienie innym osobom o tym czego się doświadcza, aby temat mobbingu nie był tabu i wypływał na powierzchnię. Wówczas jest szansa, że będzie nad nim kontrola. Poza tym im więcej osób wie o mobbingu, który ma miejsce w zakładzie pracy, tym szanse na jego ukrócenie rosną. Działanie mobberów jest tym mocniejsze, jeśli odbywają się w ukryciu.
Im więcej osób wie o tym procederze, tym kontrola mobberów słabnie, a cel, jaki spełnia lobbing, przestaje być realizowany. Pomocnym w radzeniu sobie z mobbingiem jest rozmawianie o nim z osobą, która jest autorytetem w szkole, pozyskanie jej wsparcia i chęci pomocy. Wtedy sytuacja może być bardziej wiarygodna, a ofiara jest traktowana poważniej.
Dokumentowanie zachowań mobbingowych w szkole
Jeżeli zdarzenia mobbingowe się powtarzają, wówczas warto robić notatki z tych sytuacji, które zawierać będą:
- okoliczności,
- datę,
- miejsce,
- obecnych świadków,
- dokładny opis wypowiedzianych słów czy zachowań mobbera.
Ponieważ zazwyczaj są to sytuacje nieprzyjemne, ich faktyczny kształt może się zatrzeć w pamięci. Gdy dochodzi do decyzji o ujawnieniu pracodawcy i skorzystaniu z procedur antymobbingowych czy nawet zwróceniu się do sądu pracy, to okazuje się, że nie pamięć zawodzi, przez to ofiara jest mniej wiarygodna. Ogromną pomocą w radzeniu sobie z mobbingiem są osoby trzecie – świadkowie tych zdarzeń lub osoby, które poinformowaliśmy o tym czego doświadczamy.
Ponieważ bardzo często ofiarami mobbingu są osoby mało asertywne, które mają kłopot z wypowiedzeniem swojego zdania, dbaniem o swoje prawa, a raczej z łatwością myślą o sobie w sposób negatywny – wówczas inni ludzie mogą pomóc w reagowaniu na niepożądane zdarzenia i zwracać uwagę osobom, które dopuszczają się mobbingu.
Rozmowa z ofiarą
Nie wszyscy nauczyciele mają odwagę, aby reagować w razie mobbingu. Warto jednak przynajmniej porozmawiać z ofiarą. Może się wówczas okazać, że ta sytuacja nie była pierwsza, a ofiara potrzebuje pomocy, lecz boi się o nią poprosić. Ofiary mobbingu bardzo potrzebują wsparcia i poczucia, że nie są same, że mają wokół siebie ludzi, którym mogą ufać, którzy im pomogą, wstawią się za nimi. Poczucie wsparcia może być zachętą, by samemu się bronić.
Podjęcie którekolwiek z tych działań jest kwestią indywidualnej decyzji. Zdarza się, że strach o pracę lub obawa przed konsekwencjami każą się wycofać z podjęcia reakcji. Jednak to właśnie sprzeciw wobec nękania i zastraszania jest podstawowym sposobem radzenia sobie z mobbingiem.
Informowanie organu prowadzącego
Jeśli to dyrektor szkoły dopuszcza się mobbingu wobec swoich podwładnych niezbędne jest poinformowanie organów nadrzędnych, instytucji prowadzących szkołę/placówke. Pomocne w tym może okazać się wsparcie innych ludzi, którzy poświadczą co się dzieje, będą skłonni podpisać się pod pismem wysyłanym do organu prowadzącego. W grupie zdecydowanie łatwiej jest walczyć z mobbingiem niż w pojedynkę.
Podstawa prawna: ustawa z 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Anna Kucharska, psycholog Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie
Zobacz także: