Paczki na święta tylko dla niekorzystających z programu 500+, czy to dozwolone

Ustawa o ZFŚS definiuje osoby uprawnione do korzystania z funduszu. Są to pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie funduszu, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych. Jedynymi kryteriami, które decydują o rozdzielaniu pomocy, są warunki materialne, rodzinne i życiowe osób uprawnionych. Regulamin nie może zawierać zapisu, że pomoc z ZFŚS nie przysługuje pracownikom otrzymującym świadczenie wychowawcze z programu 500+, ale może określać, jakie dochody będą uwzględniane podczas oceny sytuacji materialnej.

Dyrektorzy mają wątpliwości, czy świadczenie z programu „rodzina 500+” brać pod uwagę przy ustalaniu sytuacji materialnej pracownika. Ze względu na brak odpowiednich przepisów można się spotkać z różnymi poglądami.

Pogląd niektórych ekspertów o wyłączeniu świadczenia 500+ z kategorii dochodów opiera się na założeniu, że świadczenie to nie jest w ogóle dochodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, skoro nie zostało opodatkowane. Ponadto, nie uwzględnia się go również w dochodach mających wpływ na uzyskanie świadczeń z pomocy społecznej czy rodzinnych, co wynika z odrębnych ustaw. Taka interpretacja wydaje się nie do końca trafna.

Po pierwsze – zgodnie z art. 9 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powołany art. 21 zawiera zestaw dochodów zwolnionych z opodatkowania. Wśród nich w pkt 8 jest m.in. świadczenie wychowawcze otrzymane na podstawie przepisów o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Z tego wniosek, że świadczenie 500+ jest dochodem, tylko zwolnionym. Nie można bowiem zwalniać z podatku czegoś, co nie jest dochodem.

Po drugie – trudno zgodzić się z tezą, że świadczenie wychowawcze nie ma wpływu na sytuację materialną rodziny. Spełnia bowiem taką samą funkcję jak pozostałe dochody, z innych źródeł, np. wynagrodzenia, alimenty czy zasiłki. Mianowicie, ustawowo jest przeznaczane przede wszystkim na utrzymanie dzieci, nabywanie dóbr i usług.

Dla każdej rodziny świadczenie jest dodatkowym zastrzykiem środków finansowych. Fakt, że jest wyłączone z kryteriów dochodowych przy staraniu się o innego rodzaju wsparcie, nie powinien być przekładany automatycznie na grunt świadczeń z ZFŚS. Co innego bowiem gdy dana norma wynika wprost z ustawy, jak np. z ustawy o pomocy społecznej, a co innego gdy przepisy pewne kwestie pozostawiają do uregulowania pracodawcy. Prowadzenie działalności socjalnej przez pracodawcę podlega rygorom konkretnej ustawy, tj. ustawy o ZFŚS, a nie innych ustaw, mimo że cel jest podobny.

Jeśli świadczenia z ZFŚS, w tym bony świąteczne czy paczki dla dzieci, są przyznawane według wysokości dochodu przypadającego na członka rodziny pracownika, to można wprowadzić do regulaminu postanowienie, że świadczenie wychowawcze 500+ wchodzi do tego dochodu. Oznaczać to będzie, że świadczenie podwyższy ogólny dochód w rodzinie, co może spowodować, iż część pracowników przekroczy dany próg dochodowy i nie otrzyma świadczenia przedświątecznego.

Jeśli dotąd do dochodu nie wliczaliśmy przychodów zwolnionych z opodatkowania, to również i to świadczenie powinniśmy pominąć, i odwrotnie – gdy oczekiwaliśmy ujawnienia wszystkich przychodów, tj. z różnych źródeł, w tym zwolnionych z opodatkowania, to nie będzie naruszeniem ustawy o ZFŚS uwzględnienie także świadczenia 500+.

Ze względu na to, że ustawa o ZFŚS nie precyzuje, jakimi kryteriami pracodawca ma się kierować przy ocenie sytuacji materialnej osoby uprawnionej i jej rodziny, najczęściej tym wyznacznikiem jest dochód w rodzinie. O tym, co wlicza się do dochodu, powinien przesądzać regulamin ZFŚS. Mogą to być zarówno dochody z zeznania rocznego, a więc podlegające opodatkowaniu, jak i wszystkie przychody, które członkowie rodziny osiągają, w tym zwolnione z podatku dochodowego. Jeśli mają to być wszystkie przychody, tak opodatkowane, jak nieopodatkowane, to pracownik będzie musiał je wykazać.