Nowe zasady rozliczania kosztów nabycia wierzytelności

W świetle aktualnie obowiązujących przepisów dopóki przychody uzyskane z wierzytelności wchodzących w skład pakietu nie przekroczą kosztu jego nabycia, dopóty dochód do opodatkowania nie wystąpi.

W wielu przypadkach w ramach jednej transakcji nabywana jest nie jedna, lecz wiele wierzytelności, na podstawie umowy określającej łączną cenę za nabycie całego ich pakietu. Dotyczy to w szczególności wierzytelności masowych (konsumenckich), a więc zobowiązań gospodarstw domowych o stosunkowo niewielkiej wartości, sprzedawanych za to w dużych pakietach.

Na gruncie przepisów obowiązujących do końca ubiegłego roku organy podatkowe utrzymywały, że każda wierzytelność wchodząca w skład pakietu powinna być traktowana indywidulanie. Argumentowano, iż także w takim przypadku cesja dotyczy zawsze ściśle określonych i zindywidualizowanych wierzytelności. W konsekwencji także spłaty dłużników dotyczą zawsze konkretnych zindywidualizowanych wierzytelności. Oznaczało to, że w sytuacji otrzymania spłaty z tytułu konkretnej wierzytelności wchodzącej w skład pakietu podatnik powinien przyporządkować tej spłacie właściwy dla tej wierzytelności koszt jej nabycia. Gdy z treści umowy nie wynikały ceny nabycia poszczególnych wierzytelności tworzących pakiet, należało zastosować proporcję, w jakiej pozostaje wartość nominalna spłacanej wierzytelności w łącznej wartości nominalnej wszystkich nabytych wierzytelności i proporcję tę zastosować do ceny zakupu pakietu.

Od 1 tycznia 2019 r. ustawodawca postanowił, że w przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej 100 wierzytelności, bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych z nich (pakiet wierzytelności), dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności. Zatem w przypadku pakietów obejmujących 100 i więcej wierzytelności nie ma już konieczności ustalania ceny nabycia każdej z nich. Przychód ze spłaty wierzytelności wchodzących w skład pakietu oraz koszt (cena) nabycia identyfikowane są łącznie dla całego pakietu – a nie indywidulanie dla poszczególnych warzelności.   

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. koszt nabycia pakietu wierzytelności potrąca się w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi. Oznacza to, że bez względu na to, jaki procent wartości nominalnej wierzytelności wchodzących w skład pakietu jest spłacany, cena nabycia pakietu może być potrącona do wysokości tego przychodu.