Brak gwarancji nie zwalnia z odpowiedzialności z tytułu rękojmi

Kategoria: PIT

Data: 02-05-2013 r.

Ze sprzedażą wiążą się ważne dla sprzedawcy obowiązki, wynikające bezpośrednio z kodeksu cywilnego. Jest to rękojmia za wady i gwarancja, które przede wszystkim zabezpieczają prawa kupującego na wypadek wad zakupionej rzeczy. Spełniają one podobną funkcję, jednak są między nimi istotne różnice.

Rękojmia za wady przysługuje z mocy prawa, a gwarancja wynika z dokumentu gwarancyjnego, w którym wystawca dokumentu (gwarant) zobowiązuje się do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad. Jednak wady te muszą ujawnić się w ciągu terminu określonego w gwarancji.

Niezależnie od tego czy zostanie udzielona gwarancja na sprzedawane towary, kupujący może dochodzić swoich praw na podstawie rękojmi za wady fizyczne kupionej rzeczy.

W ramach rękojmi za wady fizyczne towaru sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (art. 556 kc). A zatem sprzedawca odpowiada za wady towaru bez względu na to czy ponosi on za nie winę, czy o nich wiedział. W przypadku rękojmi kupujący w momencie stwierdzenia wad rzeczy ma możliwość odstąpienia od umowy albo żądania obniżenia ceny, jeżeli zakupiony przez niego przedmiot ma wady (art. 560 kc). Jeśli jednak sprzedawca niezwłocznie wymieni wadliwy przedmiot lub usunie wadliwość, kupujący nie może już od umowy odstąpić.

W przypadku sprzedaży towaru pomiędzy przedsiębiorcami strony umowy, a więc sprzedawca i kontrahent (inny przedsiębiorca), mogą ustalać ograniczenia odpowiedzialności wynikającej z rękojmi za wady, np. ograniczyć odpowiedzialność tylko do gwarancji. Takich uzgodnień nie można dokonywać z konsumentami, którzy kupują towar jako osoby nieprowadzące działalności.

Odpowiedzialność z tytułu gwarancji jest, co do zasady, ograniczona do wad fizycznych rzeczy i nie dotyczy wadliwości prawnej. Jeśli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy. Producent bądź sprzedawca (gwarant) decyduje co powinno być objęte gwarancją w sprzedanym przez niego towarze. Gwarancja ma służyć zapewnieniu właściwej jakości sprzedanego towaru. Natomiast ustanowienie dodatkowych uprawnień dla kupującego w ramach gwarancji może być ewentualnie dokonane w drodze dobrowolnej umowy.

W ramach gwarancji sprzedawca (lub producent) jest obowiązany usunąć wadę fizyczną rzeczy lub dostarczyć nowy rzecz (towar), wolny od wad, jeśli wady ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Warunkiem umożliwiającym skorzystanie z gwarancji jest zaistnienie (lub ujawnienie) wad w okresie obowiązywania gwarancji. Okres gwarancyjny rozpoczyna swój bieg z dniem wydania rzeczy kupującemu przez sprzedawcę. Jeśli nie zastrzeżono innego terminu, wynosi on 1 rok. Termin gwarancji może jednak ulec przedłużeniu, w ciągu którego, wskutek wady rzeczy, uprawniony nie mógł z niej korzystać.

W przypadku gdy przekazany towar okazuje się wadliwy, na sprzedawcy ciąży obowiązek prawny naprawy bądź wymiany wadliwego towaru. Dokonywane naprawy w ramach gwarancji należy odróżnić od kar umownych lub odszkodowań, które są przewidziane w prawie cywilnym za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. W prawie podatkowym kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót bądź usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT). Nie są natomiast wyłączone z kosztów podatkowych wydatki poniesione na naprawy wadliwych towarów w ramach udzielonej kupującemu gwarancji. A zatem wydatki związane z naprawą lub wymianą wadliwego towaru należy uznać za koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Wydatki na naprawy gwarancyjne powinny być zaliczane do kosztów pośrednich, a więc potrącanych w dacie ich poniesienia. Koszty poniesione na naprawy gwarancyjne nie przekładają się bowiem w sposób bezpośredni na powstawanie przychodów ze sprzedaży określonego towaru. Ponadto wydatek na naprawę jest poniesiony już po sprzedaży towaru, do którego przysługuje gwarancja. Obecnie organy podatkowe, uznają koszty napraw gwarancyjnych za koszty pośrednie.

Podstawa prawna:

art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.),
art. 556–581 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Iwona Czauderna, doradca podatkowy

Zobacz także:

Tagi: rękojmia, gwarancja