Duplikat faktury oraz dokument celny pozwala odliczyć VAT

Jeżeli podatnik nie odliczy podatku naliczonego w miesiącu, w którym spełnione zostaną wszystkie przesłanki warunkujące skorzystanie z tego prawa, na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT – ma możliwość zrealizowania prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, następujących po okresie, w którym nabył prawo do odliczenia, tj. po miesiącu, w którym otrzymał fakturę lub duplikat faktury bądź dokument celny dokumentujący daną dostawę towarów i świadczenie usług.

Jeżeli do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony nie dojdzie w deklaracjach za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych, następujących po okresie, w którym podatnik otrzymał fakturę lub duplikat faktury bądź dokument celny dokumentujący daną dostawę towarów i świadczenie usług, to zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT można obniżyć VAT należny wyłącznie poprzez korektę deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym podatnik otrzymał ten dokument. Nie może nastąpić to później, niż w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (w konsekwencji nigdy nie jest to pełne 5 lat).

Z art. 86 ustawy o VAT wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość odliczenia VAT związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Prawo do odliczenia podatku powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy lecz nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał daną fakturę lub dokument celny. Podatnicy powinni pamiętać o podstawowej zasadzie, jaką jest skorelowanie momentu prawa do odliczenia VAT naliczonego z momentem, w którym podatek staje się wymagalny u sprzedawcy (czyli z momentem powstania u niego obowiązku podatkowego). Aby podatnik nabył prawo do odliczenia muszą zostać spełnione jeszcze dwie przesłanki, tj. transakcja musi faktycznie mieć miejsce a podatnik posiada fakturę ją dokumentującą.

W tym kontekście trzeba pamiętać, że z przepisów art. 106b‒106l ustawy o VAT wynika, że duplikat faktury wystawia sprzedawca na wniosek nabywcy wyłącznie w przypadku, gdy faktura pierwotna ulegnie zniszczeniu bądź zaginie. Duplikat faktury ma moc prawną równą fakturze pierwotnej (duplikat faktury stanowi powtórzenie danych zawartych w fakturze pierwotnej), dokumentuje w ten sam sposób to samo zdarzenie gospodarcze, co faktura „pierwotna” i stanowi na równi z nią podstawę do odliczenia podatku naliczonego. Duplikat jest więc ponownie wystawioną na wniosek nabywcy fakturą, zawierającą dane zawarte w fakturze, która uległa zniszczeniu albo zaginęła, opatrzoną wyrazem „duplikat”.