Wpłata kaucji nie rodzi obowiązków w VAT

Wobec korzystania z możliwości zabezpieczenia roszczeń przy robotach budowlanych wielu przedsiębiorców ma wątpliwości, czy pobranie kaucji gwarancyjnej podlega opodatkowaniu VAT.  Aby odpowiedzieć na to pytanie przede wszystkim trzeba pamiętać, że czynności podlegające opodatkowaniu VAT zostały enumeratywnie wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Należą do nich m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie zaś art. 8 ust. 1 ww. ustawy usługą jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej i prawnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Ponieważ pobranie kaucji nie może być zakwalifikowane do żadnej z czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, a w szczególności nie stanowi dostawy towarów ani jakiegokolwiek świadczenia na rzecz wpłacającego – nie podlega opodatkowaniu VAT.

Zabezpieczenie wykonania umowy w formie kaucji nie daje również podstaw do ustalenia podstawy opodatkowania na zasadach określonych w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu taką podstawą jest bowiem wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej – włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Trzeba pamiętaż, że kwota kaucji nie jest zapłatą, ponieważ nie stanowi należności za towar ani usługę. Ma zwrotny charakter a ponadto jej wpłacie (zatrzymaniu) nie towarzyszy żadne świadczenie wzajemne ze strony podmiotu, który ją pobrał.

Potwierdzili to m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 10 czerwca 2014 r. (nr IPTPP4/443-201/14-2/ALN), dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 19 września 2014 r. (nr ITPP1/443-709/14/KM) oraz dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2015 r. (nr IPPP3/4512-57/15-4/MC).

W konsekwencji kwoty otrzymanej kaucji gwarancyjnej przedsiębiorca nie ma obowiązku wykazywać w ewidencji VAT ani w deklaracjach składanych do celów tego podatku. Pobrania kwot z tego tytułu nie dokumentuje się także fakturami VAT ani nie ewidencjonuje za pomocą kas fiskalnych. Analogicznie jak jej pobranie, także zwrot kaucji gwarancyjnej na rzecz wpłacającego ma neutralny charakter z punktu widzenia przepisów o VAT.