Wspólnicy spółki cywilnej solidarnie spłacają VAT

Spółka cywilna to jedna z najpopularniejszych form prowadzenia w Polsce działalności gospodarczej. Prawo cywilne traktuje ją wyłącznie jako umowę, na podstawie której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Podmiotami praw i obowiązków są wspólnicy. Natomiast w kontaktach z fiskusem i na gruncie prawa podatkowego podmiotowość prawną ma zarówno spółka cywilna, jak i wspólnicy.

Spółka cywilna jest podatnikiem VAT. Nie oznacza to, że wspólnicy są zwolnieni z odpowiedzialności za ten podatek. Fiskus może domagać się od nich uregulowania sum niezapłaconych przez spółkę cywilną. Muszą liczyć się z tym obecni i byli wspólnicy. Ci drudzy odpowiadają za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upłynął w czasie, gdy byli wspólnikami. Muszą również pokryć równowartość kwoty zwrotu VAT, która w tym okresie została nienależnie zwrócona spółce cywilnej albo była zaliczona na poczet innych zobowiązań podatkowych.

Nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej wspólników, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat.

Zdarza się, że wspólnicy – chcąc uniknąć zapłaty podatku – rozwiązują spółkę cywilną w trakcie postępowania podatkowego mającego na celu określenie wysokości VAT. W takiej sytuacji urząd skarbowy umarza co prawda postępowanie wymiarowe prowadzone wobec spółki cywilnej, ale uruchamia procedurę przeniesienia na wspólników odpowiedzialności za nieuregulowane przez nią zobowiązania. Orzeczenie o odpowiedzialności wspólników nie wymaga uprzedniego wydania spółce cywilnej decyzji w sprawie wysokości VAT. Kwotę tego podatku urząd skarbowy może określić w ramach postępowania dotyczącego przeniesienia odpowiedzialności na wspólników.

Wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za VAT niezapłacony przez spółkę cywilną. Oznacza to, że urząd skarbowy może domagać się spełnienia świadczenia – w całości lub w części – od wszystkich łącznie, tylko od kilku z nich lub od każdego z osobna. Zapłata dokonana przez któregokolwiek wspólnika zwalnia pozostałych z tego obowiązku. Jednakże do całkowitej spłaty zaległości wszyscy pozostają dłużnikami solidarnymi. Każdy jest zobligowany do uregulowania całego zadłużenia. Nie ma znaczenia, w jakiej części partycypują w zyskach spółki, jaki jest ich wkład, czy przyczynili się do powstania długu itp. Nawet wspólnik, który ma minimalny udział w spółce cywilnej, odpowiada za cały jej dług podatkowy.

Wspólnikowi, który ureguluje całe zobowiązanie i przez to zwolni pozostałych z tego obowiązku, przysługuje wobec nich tzw. roszczenie regresowe. Ma prawo żądać zwrotu odpowiednich części uiszczonej kwoty. Roszczeń tych dochodzi się na drodze cywilnoprawnej – trzeba wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę. Podstawą żądania jest decyzja o przeniesieniu na wspólników odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki cywilnej.