Orlen-Polska Press połączenie nieskutecznie kwestionowane przez RPO

Zgodę na przejęcie kontroli nad Polska Press przez PKN Orlen wydał w minionym roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przed decyzją zbadał także rynek i uznał, że jest to koncentracja podmiotów działających na różnych szczeblach obrotu prasy, więc ich działalność się nie pokrywa. Tym samym - ze względu na brak zagrożenia do konkurencji, wydał zgodę na połączenie. 

Prezes wydał swoją decyzję w zgodzie z przepisami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Jedyną przesłanką określoną w tych przepisach, która pozwalałaby zakazać połączenia, odnosi się do sytuacji, w której połączenie doprowadziłoby do istotnego ograniczenia konkurencji. 

Połączenie nie zostało uznane przez Rzecznika Praw Obywatelskich jako zupełnie niegroźne. Wręcz przeciwnie, złożył odwołanie od decyzji Prezesa UOKiK. Podkreślał w nim, że takie połączenie będzie miało negatywny wpływ na wolność słowa i pluralizm mediów. 

Zdaniem RPO Prezes UOKiK powinien patrzeć na koncentrację w szerszym ujęciu i przyjęcie jedynie, że prasa oraz serwisy internetowe ograniczają się do publikowania reklam, a nie informacji czy idei, jest spojrzeniem bardzo ograniczającym. Pominięta została konstytucyjna funkcja prasy, która winna mieć zapewnioną wolność wypowiedzi i gwarantować dostęp do informacji. A to z kolei ma wielki wpływ na konsumenta i jego pozycję, gdyż media stają się w istocie kontrolowane przez Skarb Państwa. Trudno w takiej sytuacji mówić o obiektywizmie i rzetelności. Mimo to, UOKiK nie uwzględnił tego rodzaju skutków wydając swoją decyzję. 

RPO zauważa także, że również w rezolucji w sprawie koncentracji i pluralizmu mediów w Unii Europejskiej wyraźnie zaznacza, że w kontekście prawa konkurencji, konieczne jest również odniesienie się do mediów, którym powinna być zagwarantowana niezależność od władzy politycznej. Z powodu braku analogicznych przepisów w polskim porządku prawnym, trzeba zastosować wytyczne rezolucji.

Argumenty RPO nie były przekonujące dla sądu. Oddalił on odwołanie RPO, przyznając rację Prezesowi UOKiK. Jego zdaniem RPO nie przedstawił żadnych dowodów, które uzasadniałyby uznanie decyzji Prezesa UOKiK za nieprawidłową. 

Ważne: Prezes UOKiK może oceniać koncentracje jedynie przez pryzmat kryteriów wskazanych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. 

W ustnym uzasadnieniu wyroku, sąd zaznaczył, że nie może brać pod uwagę kryteriów pozaekonomicznych, a więc nie ma kompetencji do oceny konstytucyjnych wolności mediów podczas badania konkurencji. 

Postawił także tezę, że w tej sprawie nie ma zagrożenia ograniczenia mediów, bo przecież konsumenci sami czytając określone treści, są w stanie ocenić, czy chcą z nich korzystać, a przez to sami kształtują rynek mediów.