Jednym z podstawowych praw pacjenta jest wyrażenie zgody na udzielnie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowa takiej zgody. W każdym jednak przypadku warunkiem koniecznym jest udzielenie pacjentowi informacji o stanie jego zdrowia.
Prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badań lekarskich oraz udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza, ma także małoletni, który ukończył 16 lat. W przypadku, gdy pacjentem jest małoletni, osoba całkowicie ubezwłasnowolniona bądź niezdolna do świadomego wyrażenia zgody, zezwolenia może udzielić jej przedstawiciel ustawowy. Jeżeli nie ma przedstawiciela ustawowego, wówczas zgoda na badanie może być wyrażona przez opiekuna faktycznego.
Jeżeli pacjent, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona, chora psychicznie lub upośledzona umysłowo, posiadają dostateczne rozeznanie, mają prawo sprzeciwić się udzielanemu świadczeniu zdrowotnemu, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim jednak przypadku konieczna jest zgoda sądu opiekuńczego.
Zgoda lub sprzeciw odnoszący się do badania lekarskiego lub innego świadczenia zdrowotnego, może być wyrażona ustnie lub przez zachowanie, które nie budzi wątpliwości jaka jest wola osoby, której dotyczy.
Jeżeli pacjent ma zostać poddany zabiegowi operacyjnemu lub ma być wobec niego zastosowane leczenie lub diagnostyka stwarzające ryzyko, zgoda musi zostać wyrażona w formie pisemnej. Lekarz ma w takim wypadku obowiązek poinformować pacjenta o stanie jego zdrowia, rozpoznaniu, możliwych oraz proponowanych metodach leczniczych i diagnostycznych, następstwach podjętych lub zaniechanych metod leczenia, wynikach leczenia oraz rokowaniach.
