Rzecznikiem Praw Pacjenta może zostać tylko osoba, która spełnia łącznie następujące kryteria:
- posiada co najmniej wyższe wykształcenie i tytuł zawodowy magistra lub inny równorzędny,
- nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne,
- jej stan zdrowia pozwala na prawidłowe pełnienie funkcji Rzecznika,
- posiada wiedzę i doświadczenie dające rękojmię prawidłowego sprawowania funkcji Rzecznika.
Dodatkowo, ustawa dokonuje także wyłączenia czynności, których osoba wybrana na Rzecznika Praw Pacjenta, nie może pełnić. Rzecznik nie może więc:
- zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, oraz wykonywać innych zajęć zawodowych,
- należeć do partii politycznej,
- prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.
Rzecznik Praw Pacjenta jest powoływany spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.
Nabór na stanowisko Rzecznika przeprowadza zespół, składający się co najmniej z trzech osób, powołanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Wiedza i doświadczenie członków zespołu muszą dawać rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów.
W toku naboru ocenia się doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku Rzecznika Praw Pacjenta, oraz kompetencje kierownicze. Zespół wyłania nie więcej niż trzech kandydatów, którzy następnie są przedstawiani Prezesowi Rady Ministrów. Prezes Rady Ministrów powołuje Rzecznika spośród kandydatów zaproponowanych przez zespół.
