Decyzja co do okresu wykorzystania urlopu powinna zapaść za obopólną zgodą pracownika i pracodawcy. Pracownik nie może samowolnie rozpocząć urlopu, choćby miał się przedawnić lub upłynąć termin, do którego powinien być udzielony. Natomiast pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop.
Kodeks pracy wskazuje sytuacje, które mogą spowodować przesunięcie urlopu lub jego przerwanie i doprowadzić do powstania urlopu zaległego. I tak, przesunięcie może nastąpić:
- na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami,
- z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenie toku pracy,
- w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, w szczególności z powodu choroby, odizolowania w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, powołania na ćwiczenia wojskowe.
Przeszkodą w korzystaniu z urlopu może być także
odwołanie pracownika z wakacji przez pracodawcę. Ale tylko wtedy, gdy obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieznane w chwili rozpoczynania urlopu.
Pracodawca może sam podjąć decyzję o wysłaniu pracownika na stary urlop, a więc udzielić mu go przymusowo, bez jego zgody. Jest on zobligowany do udzielenia pracownikowi wypoczynku w określonym ustawowo wymiarze i terminie, a zatrudniony nie może zrzec się prawa do niego i odmówić wykorzystania urlopu udzielonego zgodnie z przepisami (wyrok Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2006 r., I PK 124/05).
W razie uchylania się pracownika od skonsumowania zaległego urlopu, pracodawca może wskazać termin urlopowania na piśmie i wręczyć je pracownikowi. Dla podwładnego jest to obligujące i nawet jeśli pojawi się w pracy, pracodawca może go do niej nie dopuścić.
Jeśli pracownik uporczywie odmawia przejścia na urlop lub odwleka jego rozpoczęcie, pracodawca może go ukarać, nakładając karę porządkową (upomnienia lub nagany) w ramach nieprzestrzegania ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
- Ustawa z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. nr 232, poz. 1378).
Izabela Nowacka, specjalista ds. kadrowo-płacowych
Zobacz także:
