Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego za upadek pasażera

Konwencja montrealska dotyczy ujednolicenia zasad międzynarodowego przewozu lotniczego. Wspólnota Europejska podpisała ją w grudniu 1999 r., a następnie decyzją rady przepisy zostały zatwierdzone 5 kwietnia 200 r. Zgodnie z konwencją, jej strony mają zapewnić ochronę interesów konsumentów w międzynarodowym przewozie lotniczym, uznając potrzebę rekompensaty za szkodę. Art. 17 Konwencji odnosi się do śmierci i uszkodzenia ciała pasażerów, a także uszkodzenia bagażu. Przywołany przepis stanowi, że za szkodę wynikłą w razie śmierci lub uszkodzenia ciała pasażera ponosi odpowiedzialność przewoźnik, pod warunkiem, że wypadek miał miejsce na pokładzie statku powietrznego lub w trakcie jakiejkolwiek czynności związanej z wsiadaniem lub wysiadaniem. Przewoźnik może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli udowodni, że szkoda została spowodowana przez samego pasażera lub przyczyniło się do niej jego niedbalstwo lub inne bezprawne działanie lub zaniechanie. Może to być zarówno działania samego pasażera domagającego się odszkodowania, jak i osoby która uzyskała jego prawa.

Z kolei przepisy rozporządzenia Rady z października 1997 r. w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego zmienione następnie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 maja 2002 r. wprost wskazuje, że przewoźnik może zostać zwolniony z odpowiedzialności w przypadku winy pasażera. 

1) odpowiedzialność przewoźnika obejmuje również sytuacje, w której pasażer spadł z mobilnych schodów pasażerskich, z nieustalonych powodów, mimo że schody nie miały żadnej wady i nie były w żaden sposób śliskie
2) przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności, jeśli upadek był spowodowany tym, że pasażer się do niego przyczynił, chociażby przez nietrzymanie się poręczy schodów? 

Zdaniem TSUE także w sytuacji, gdy pasaże z bliżej nieokreślonego powodu upada na schodach mobilnych podczas wysiadania z samolotu i doznaje obrażeń, to mieści się to w zakresie pojęcia wypadek określonego w Konwencji montrealskiej. Trybunał uznał bowiem, że wypadkiem jest także zdarzenie nieprzewidziane i nieumyślne. Nie istnieje więc wymóg związku z typowym działaniem przewoźnika lotniczego, wystarczy związek między wypadkiem, a eksploatacją bądź ruchem statku powietrznego. Na taką klasyfikację zdarzenia jako wypadku, nie ma wpływu fakt, że przewoźnik zrealizować wszystkie swoje obowiązki z należytą starannością.

Odpowiedzialność przewoźnika jest nieograniczona i nie jest uzależniona od jego winy bądź niedbalstwa. Wystarczy że wypadek wydarzy się na pokładzie samolotu, podczas wsiadania czy wysiadania, a pasażer dozna obrażeń. 

Ważne: Jeśli pasażer upada na schodach mobilnych podczas wysiadania z samolotu, nawet z nieustalonego powodu, i w konsekwencji doznaje obrażeń, to jest to wypadek w świetle art. 17 ust. 1 konwencji montrealskiej. 

W analizowanej przez Trybunał sprawie, kobieta spadła ze schodów mobilnych, bo w jednym ręku trzymała torbę, w drugim swoje dziecko. Nie trzymała się poręczy. Schody nie były śliskie ani uszkodzone, a żaden inny pasażer nie skarżył się, że cokolwiek jest nie tak z powierzchnią schodów. Czy w takiej sytuacji przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności, skoro do upadku przyczynił się sam pasażer? 

Przewoźnik w takiej sytuacji musiałby udowodnić niedbalstwo pasażera. Jednak to, czy faktycznie taki dowód był skuteczny musi zostać ocenione na kanwie przepisów prawa krajowego. 

Jednak dokonując takiej oceny trzeba wziąć pod uwagę, że kobieta podróżowała z małoletnim dzieckiem, więc musiała także zapewnić mu bezpieczeństwo. A to na swój sposób mogło usprawiedliwić fakt, że nie trzymała się poręczy. 

Ważne: Przewoźnik będzie zwolniony z odpowiedzialności jedynie w zakresie, w którym udowodni, że niedbalstwo lub inne działanie pasażera spowodowało powstanie szkody lub przyczyniło się do niej.