Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych rozszerzyła katalogu wykluczeń wykonawców z postępowania, dotyczącego obronności i bezpieczeństwa. Wykluczeni będą wykonawcy skazani za przestępstwo o charakterze terrorystycznym, naruszających zobowiązania dotyczące bezpieczeństwa informacji lub dostaw, wprowadzających w błąd, a także wykonawców wobec których cofnięto poświadczenie bezpieczeństwa.
Za najciekawszą uznać należy przesłankę wykluczenia wykonawców nie mających siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w państwie, z którym UE lub RP zawarła umowę międzynarodową dotyczącą zamówień z dziedziny obronności i bezpieczeństwa. Związane jest to z możliwością zastrzeżenia przez zamawiającego zamówienia tylko dla określonego grona wykonawców pochodzących z UE lub EOG lub związanych umowami międzynarodowymi, czyli tzw. „preferencji europejskich” (art. 131d ustawy Prawo zamówień publicznych).
Wykonawcy skazani za przestępstwa przeciwko cudzoziemcom nie zostaną ukarani przez zamawiającego
Zastanawiające jest czemu ustawodawca w postępowaniach dotyczących zamówień w zakresie obronności i bezpieczeństwa wyłączył przesłankę wykluczenia wykonawcy określoną w art. 24 ust. pkt 10 i 11 ustawy. Chodzi mianowicie o wykonawców, których prawomocnie skazano za przestępstwo dotyczące:
- powierzeniu, w tym samym czasie, wykonywanie pracy wielu cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP lub
- powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w warunkach szczególnego wykorzystania (art. 9 lub art. 10 ustawy z 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
– przez okres 1 roku od dnia uprawomocnienia się wyroku.
Wykonawca, nawet jeśli na to zasługuje, nie zawsze musi być wykluczony z przetargu
Na uwagę zasługuje również fakt, iż zamawiający może odstąpić od obowiązku wykluczenia wykonawców:
- którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, lub zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej, jeżeli szkoda ta lub obowiązek zapłaty kary umownej wynosiły nie mniej niż 5% wartości realizowanego zamówienia i zostały stwierdzone orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania;
- z którymi dany zamawiający rozwiązał albo wypowiedział umowę w sprawie zamówienia publicznego albo odstąpił od umowy w sprawie zamówienia publicznego, z powodu okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność, jeżeli rozwiązanie albo wypowiedzenie umowy albo odstąpienie od niej nastąpiło w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, a wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umowy;
- w stosunku do których otwarto likwidację lub których upadłość ogłoszono, z wyjątkiem wykonawców, którzy po ogłoszeniu upadłości zawarli układ zatwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu, jeżeli układ nie przewiduje zaspokojenia wierzycieli przez likwidację majątku upadłego;
- którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.
Brak wykluczenia wykonawców na podstawie powyższych przesłanek jest możliwe, jeżeli zamawiający przewidział takie zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu.
Uzasadnieniem do takich regulacji jest trudna sytuacja niektórych
polskich przedsiębiorstw przemysłu obronnego oraz przedsiębiorstw z tym
przemysłem związanych. Należy mieć również na uwadze, iż wyłączenie
każdego przedsiębiorcy przemysłu obronnego, będzie oznaczało dalsze
pogarszanie się kondycji finansowej tych przedsiębiorców.
Autor:
Agata Smerd, ekspert przy Ministerstwie Gospodarki oraz członek
Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych.
Opracowanie redakcyjne: Anna Śmigulska-Wojciechowska
