Skutkiem nadpłacenia składek w wyniku nieprawidłowo ustalonej podstawy ich wymiaru jest nienależne pomniejszenie przysługującego danej osobie wynagrodzenia. Brak zwrotu nadpłaconych składek będzie więc traktowany jako zagarnięcie części należnego jej dochodu. Błędnie ustalona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ma również wpływ na wysokość świadczeń chorobowych.
W przypadku pracowników podstawę ich wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z określonego przedziału czasowego. Najczęściej jest to 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami podstawę wymiaru świadczeń chorobowych stanowi z kolei przychód – też najczęściej z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Co należy rozumieć pod pojęciem wynagrodzenia oraz przychodu, wyjaśnia art. 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z jego treścią:
- wynagrodzeniem w rozumieniu ustawy jest przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, natomiast
- przychodem w rozumieniu ustawy jest kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki chorobowej.
Z definicji tych wynika więc, że konsekwencją skorygowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym chorobowe, jest konieczność przeliczenia podstawy świadczeń chorobowych. Oczywiście, jeśli korekta podstawy składek obejmuje okres, z którego ustalana była podstawa świadczeń wypłaconych ubezpieczonemu.
Przykład: w listopadzie 2012 r. pracownikowi wypłacony był zasiłek chorobowy za 14 dni choroby, którego podstawą wyliczenia było przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu listopad 2011 r. – październik 2012 r. W styczniu 2013 r. płatnik zauważył, że nieprawidłowo ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tego pracownika. Składki liczone były od nieprawidłowej podstawy przez cały 2012 r. W tej sytuacji, oprócz konieczności skorygowania podstaw i samych składek za okres od stycznia do grudnia 2012 r., płatnik musi też skorygować podstawę zasiłku chorobowego z okresu styczeń – październik 2012 r.
Podstawa prawna: art. 3, art. 48 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).
Bogdan Majkowski, specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Zobacz także:
