Ustawodawca dopuszcza możliwość odbywania praktyki zarówno bezpłatnej, jak i odpłatnej. W przypadku odpłatności wynagrodzenie, jakie otrzymuje praktykant, nie może przekroczyć dwukrotnej wysokości płacy minimalnej.
Praktykę absolwencką może odbywać osoba, która ukończyła co najmniej gimnazjum i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia. Umowa nie może być zawarta na okres dłuższy niż 3 miesiące. Taka umowa może być zawarta również z osobą, która jest zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna. Wykonywanie praktyki nie pozbawia jej tego statusu. Jeżeli zaś absolwent jest zarejestrowany jako bezrobotny z prawem do zasiłku, to zachowuje prawo do zasiłku również w okresie odbywania praktyki. Jeżeli jednak praktyka jest odpłatna, to prawo do zasiłku przysługuje, tylko gdy wynagrodzenie nie przekracza połowy płacy minimalnej.
Osoba, która jest zarejestrowana jako bezrobotna, podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Bezrobotny absolwent, który jest zarejestrowany w urzędzie pracy w okresie odbywania praktyki, będzie miał więc prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych jako osoba bezrobotna.
Osoba bezrobotna, która pobiera zasiłek dla bezrobotnych, oprócz ubezpieczenia zdrowotnego podlega również ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Jeżeli osoba odbywająca praktykę absolwencką nie jest zarejestrowana jako bezrobotna, to do ubezpieczenia zdrowotnego może zostać zgłoszona jako członek rodziny – przez współmałżonka.
Gdy absolwent nie jest zarejestrowany w urzędzie pracy i jednocześnie nie może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, a chce podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu, może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu powinien zawrzeć umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego z Narodowym Funduszem Zdrowia, a następnie złożyć dokumenty zgłoszeniowe w ZUS. Jest to jednak związane z koniecznością ponoszenia co miesiąc znacznych kosztów.
Odrębną kwestią jest natomiast odbywanie praktyki przez osobę, która ukończyła 30 lat. Z uwagi na to, że ustawa z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich ma zastosowanie do osób, które nie ukończyły 30 lat, osoba, która ukończyła ten wiek w dniu rozpoczęcia praktyki, nie jest traktowana jako absolwent. Jeżeli za wykonywanie obowiązków taki zatrudniony będzie otrzymywać wynagrodzenie, płatnik powinien zgłosić go do ubezpieczeń jako zleceniobiorcę. Zawarta umowa powinna być wówczas potraktowana jako umowa o świadczenie usług. W konsekwencji osoba ta powinna zostać zgłoszona na druku ZUS ZUA z kodem 04 11 xx do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. Dobrowolne będzie dla niej natomiast ubezpieczenie chorobowe.
