Ulgi składkowe po nowemu od 1 grudnia 2015 r.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasadę tzw. współfinansowania składek. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosząca 19,52% podstawy wymiaru jest finansowana w połowie (czyli po 9,76%) przez płatnika i ubezpieczonego. Składka na ubezpieczenia rentowe wynosi 8%, z czego 6,5% finansuje płatnik, a 1,5% ubezpieczony. Składka chorobowa (2,45%) jest w całości finansowana ze środków ubezpieczonego, a składka wypadkowa (która jest zróżnicowana i zależy od liczby osób zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego oraz od rodzaju prowadzonej działalności) jest w całości finansowana przez płatnika. Na przykład płatnik zgłaszający do 9 ubezpieczonych opłaca ją w wysokości 1,80%.

Łącznie składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego wynoszą 13,71%. Ze środków ubezpieczonego jest finansowana także składka na ubezpieczenie zdrowotne, z tym że w wysokości 7,75% podstawy wymiaru jest odliczana od zaliczki na podatek. Składki na ubezpieczenia finansowane przez płatnika to 18,06% (przy uwzględnieniu składki wypadkowej w wysokości 1,80%). Dodatkowo płatnik finansuje także składkę na Fundusz Pracy (2,45%) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10%). Łącznie co miesiąc z własnych środków obciążony jest składkami w wysokości 20% wypłacanych wynagrodzeń.

Ustawodawca uznał, że składki w części finansowanej ze środków ubezpieczonego są jego środkami, a płatnik tylko pośredniczy w ich przekazaniu do ZUS. Dlatego środki te muszą być zawsze opłacone i ZUS nie miał możliwości udzielenia płatnikowi ulgi w tym zakresie. Nawet trudności z uregulowaniem zobowiązań spowodowane przyczynami obiektywnymi nie dawały innych możliwości.

W wielu przypadkach trudności z wywiązaniem się przez płatnika z ciążących na nim zobowiązań wobec ZUS były spowodowane upadłością kooperantów. Mogło to zachwiać płynnością finansową firmy. Płatnik stawał więc przed wyborem, czy wypłacać pracownikom całe należne im wynagrodzenie i jednocześnie nie odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne czy też wypłacić wynagrodzenie odpowiednio niższe i od niego opłacić składki. Praktyka pokazuje, że najczęściej wybierane było to pierwsze rozwiązanie, co z kolei powodowało, że powstawało zadłużenie w ZUS.

Płatnik mający zadłużenie w ZUS nie może otrzymać zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. To z kolei oznacza wyeliminowanie go z rynku zamówień publicznych. W skrajnych przypadkach taka sytuacji mogła doprowadzić nawet do upadłości firmy. Rozwiązanie, które miało chronić ubezpieczonych (i ich składki), mogło obrócić się przeciwko nim.

Nowelizacja ustawy z 9 kwietnia 2015 r. powoduje, że ZUS może odroczyć termin płatności lub rozłożyć na raty także składki, które są finansowane ze środków ubezpieczonego. Jednocześnie ustawodawca zabezpieczył interes ubezpieczonego poprzez zmiany związane z ewidencjonowaniem opłaty prolongacyjnej na subkoncie ubezpieczonego oraz na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym. ZUS nie może umorzyć składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego. Ustawa takiej możliwości nie dopuszcza.

Nowe przepisy obowiązują od grudnia. Przed tą datą ZUS nie może rozłożyć na raty, a także odroczyć termin płatności składek finansowanych ze środków ubezpieczonego.