Rozliczenie wynagrodzenia przy składce zdrowotnej wyższej od zaliczki na podatek

Czasem pada pomysł, że pracownik złoży pisemne oświadczenie, iż rezygnuje z potrącania mu kosztów, upoważniając pracodawcę do pomijania tego parametru na liście płac. Tłumaczenie wniosku opiera się na tym, że w przypadku przekroczenia rocznego limitu kosztów etatowych pracownik będzie zmuszony dopłacać należny podatek, bo w trakcie roku wszyscy pracodawcy potrącili łącznie wyższą kwotę niż dopuszczalna (2.002,05 zł – przy przychodach z równocześnie więcej niż jednego stosunku pracy). By tego uniknąć, pracownicy próbują powstrzymać danego pracodawcę przed odliczaniem kosztów.

Tymczasem jest to działanie sprzeczne z przepisami podatkowymi.Nie ma żadnego uregulowania, na podstawie którego zakład pracy mógłby naliczyć zaliczkę podatkową od przychodu. Gdyby bowiem zaniechać kosztów, podatek byłby należny od przychodu, a nie dochodu. Kolejny argument na korzyść stosowania kosztów to taki, że każdy pracodawca powinien pobierać zaliczki od dochodów od niego uzyskanych. Nie ma nakazu, by od pracownika żądać oświadczenia o innych nawiązanych stosunkach pracy. Zresztą nawet gdyby z jednym pracodawcą pracownik podpisał więcej umów o pracę, to każdy stosunek pracy trzeba traktować oddzielnie, czyli w przypadku kosztów – tak jak gdyby były zawarte z obcymi podmiotami. Zatem koszty stosuje się każdorazowo w miesiącu, w którym pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy. Nie mają znaczenia ani wymiar czasu pracy, ani wysokość przychodu, ani liczba dni przepracowanych w miesiącu.

Składka zdrowotna, podobnie jak składki społeczne, ma wpływ na wysokość miesięcznej zaliczki podatkowej i odwrotnie – w pewnych sytuacjach wysokość składki zdrowotnej dla ZUS determinuje kwota zaliczki. W przypadku bowiem gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne, obliczona przez płatnika, którym jest m.in. zakład pracy będący pracodawcą, jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Zatem płatnik oblicza składkę zdrowotną według stopy 9% od podstawy wymiaru, którą stanowi podstawa dla składek społecznych (przychód ustalony na potrzeby podatkowe), pomniejszona jednak o kwotę tych składek finansowanych przez pracownika.

Jeżeli tak naliczona składka przewyższa zaliczkę na podatek (przed odliczeniem składki zdrowotnej 7,75%), to składkę zdrowotną obniża się do poziomu tej zaliczki. W rezultacie ZUS dostanie niższą składkę zdrowotną, a czasami w ogóle, jeśli zaliczka wynosi 0 zł. Nie ma jednak konieczności informowania ZUS czy NFZ o tym fakcie w jakimś specjalnym oświadczeniu (tak było kiedyś, do końca września 2007 roku). Obniżając składkę należną ZUS do kwoty zaliczki, trzeba też zwrócić uwagę, ile składki odliczyć od zaliczki należnej fiskusowi. Odliczenie nie może przekroczyć samej zaliczki.