Problematykę kontroli przeprowadzanych przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy regulują dwie ustawy uwzględniające zapisy ratyfikowanej przez RP Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu (Dz.U. z 1997 r. nr 72, poz. 450), t.j.:
ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 404 ze zm.),
ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) – w szczególności zapisy Rozdziału 5.
Przepisy pierwszej ustawy nie przewidują możliwości odmowy przeprowadzenia kontroli przez inspektora PIP nawet w sytuacji, gdy taka już się odbyła w danym roku kalendarzowym i nie ograniczają czasu trwania kontroli. Bowiem nie ma ograniczeń ustawowych co do liczby i czasu trwania kontroli PIP przeprowadzanych w ciągu roku u danego pracodawcy, a zapis art. 16 Konwencji MOP nr 81 mówi wprost, że przedsiębiorstwa będą kontrolowane tak często i tak starannie, jak to jest konieczne dla zapewnienia skutecznego stosowania odpowiednich przepisów prawnych.