Do oceny ryzyka zawodowego stosowane są głównie metody jakościowe, które można podzielić na trzy grupy. Wybór jednej z nich powinien być poprzedzony zapoznaniem się z cechami charakterystycznymi danej grupy metod, ponieważ każda z nich najlepiej sprawdza się w innych okolicznościach.
- metody matrycowe,
- metody wskaźnikowe,
- grafy ryzyka.
Metody matrycowe
To przeważnie metody dwuparametrowe. Oznacza to, że wartościowanie ryzyka zawodowego w tych metodach odbywa się na podstawie matrycy zbudowanej z dwóch parametrów. Po ich oszacowaniu wartościowanie ryzyka zawodowego nie jest trudne, należy jednak pamiętać, że brak parametrów, odnoszących się do środowiska pracy – takich jak np. ekspozycja na zagrożenie – może uniemożliwić precyzyjną ocenę ryzyka zawodowego.
Do grupy metod matrycowych zalicza się metodę PHA oraz metodę matrycy ryzyka dla czynników niemierzalnych i niemierzalnych według Polskiej Normy PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Metody wskaźnikowe
To metody wieloparametrowe i wielopoziomowe. W tym przypadku wartościowanie ryzyka zawodowego opiera się na obliczeniu wartości wskaźnika, który jest iloczynem wag parametrów. Wprowadzenie wielu poziomów szacowania dla parametrów i wartości ryzyka powoduje, że ocena jest pełniejsza i bardziej precyzyjna, niż w przypadku metod matrycowych.
Przy zastosowaniu metod wskaźnikowych ocenę ryzyka zawodowego ułatwiają takie parametry, jak:
ekspozycja na zagrożenie,
możliwość ochrony przed zagrożeniami,
liczba osób narażonych.
Przykładem metody wskaźnikowej jest metoda Pięciu Kroków.
Metoda grafów
Są to metody najbardziej zróżnicowane pod względem liczby poziomów dla szacowanych parametrów – występuje w nich od 2 do 5 poziomów dla każdego z parametrów. Warto jednak pamiętać, że choć przy małej liczbie poziomów łatwiej jest oszacować parametry, ocena ryzyka będzie wtedy mało precyzyjna.
W tej metodzie szacuje się 4 parametry, jednak brane pod uwagę są też parametry dodatkowe, takie jak ekspozycja i możliwość zastosowania ochrony przed zagrożeniami. Takie rozwiązanie pozwala na pełniejszą ocenę ryzyka zawodowego.
Przykładem takiej metody jest Graf Ryzyka.
dr inż. Adam Słomka, Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu
Zobacz także:
