Laminaty to tworzywa sztuczne używane do produkcji wyrobów mających różne właściwości zarówno fizyczne, jak i chemiczne. Przy produkcji laminatów wykorzystuje się niebezpieczne czynniki chemiczne, które powodują określone zagrożenia pracowników. Rozwiązania techniczne związane z produkcją laminatów mogą stwarzać różne zagrożenia zależnie od stosowanych metod produkcji.
Tkaniny z włókien szklanych nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka. Oczywiście podczas obróbki samych włókien powstaje pył złożony z ich drobnych fragmentów. Wdychanie go może powodować lekkie stany zapalne gardła.
Ponadto drobiny włókien szklanych powodują mikroukłucia skóry, a to w konsekwencji wywołuje jej podrażnienie, swędzenie czy pieczenie. Usunięcie zanieczyszczeń przez zmycie powoduje najczęściej ustąpienie odczynów alergicznych. W ekstremalnych przypadkach trzeba się jednak liczyć z powstaniem egzem i pęcherzyków naciekowych.
Obróbka mechaniczna
Większe zagrożenie występuje podczas obróbki mechanicznej gotowego laminatu po zakończeniu polimeryzacji. Obróbka taka – szczególnie szlifowanie – powoduje bowiem powstawanie pyłu, który może przedostawać się do płuc. Jego oddziaływanie na skórę jest podobne do tego, jakie występuje przy drobnych fragmentach włókien szklanych. W celu zapewnienia bezpiecznych warunków pracy należy stosować wentylację stanowiskową i wyposażyć pracowników w:
Ponadto przy obróbce mechanicznej niezbędne jest używanie elektronarzędzi z odciągami pyłów.
Styren
Stosowane w produkcji laminatów poliestrowo-szklanych żywice to najczęściej tzw. żelkot. Większość styrenu zawartego w żelkocie ulega związaniu z żywicą. Jednak nawet po całkowitym utwardzeniu i obróbce mechanicznej produkowanego elementu nadal z laminatu wydzielany jest wolny styren.
Styren zalega w dolnych partiach pomieszczeń oraz gromadzi się we wszelkiego rodzaju zagłębieniach. Dlatego też trudno go usunąć, stosując tradycyjne rozwiązania wentylacyjne. Z tych powodów niezbędne jest stosowanie wyciągów:
mechanicznych mających czerpnie w najniższych punktach pomieszczeń,
miejscowych pod stanowiskiem pracy (dodatkowo, w miarę możliwości technicznych).
Także same produkowane elementy mogą stanowić miejsca gromadzenia się styrenu, jeżeli kształtem przypominają misę (np. kadłuby łodzi). W takich przypadkach należy przechylać formy w celu „wylania” zgromadzonych par styrenu.
Pary styrenu najbardziej wchłaniane są przez:
drogi oddechowe,
błony śluzowe,
skórę.
Wysoka temperatura otoczenia ułatwia wchłanianie się par styrenu przez skórę. Wchłonięte przez człowieka pary styrenu działają drażniąco i narkotycznie, podrażniają błony śluzowe. Ich duże stężenia powodują stany depresyjne. Dodatkowym zagrożeniem związanym z występowaniem par styrenu jest ich wybuchowość. W związku z tym stanowiska pracy muszą być tak wyposażone, aby ograniczyć (najlepiej wyeliminować) potencjalne źródła zapłonu. Sam styren należy do substancji łatwo palnych. Z tego względu przy produkcji laminatów obowiązuje całkowity zakaz palenia.
Urządzenia elektryczne znajdujące się w strefach zagrożonych wystąpieniem atmosfery wybuchowej powinny być wykonane w odpowiedniej klasie zabezpieczenia przeciwwybuchowego. Dotyczy to również całego systemu wentylacji wywiewnej, gdzie mogą się gromadzić pary styrenu w stężeniu w granicach wybuchowości.
Tomasz Torando, specjalista ds. bhp z czynnikami chemicznymi
Zobacz także:
