Oprócz bezpiecznego i efektywnego obrotu nośnikami energii, Urząd Regulacji Energetyki dba również o rozwój konkurencji na rynku, jednocześnie przeciwdziałając negatywnym skutkom tworzenia monopoli.
Oczywiście jednym z ważniejszych elementów jego działalności jest bieżąca kontrola firm energetycznych pod kątem przestrzegania wymogów ochrony środowiska, w tym zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych.
Jednak dla konsumentów szczególnie istotny będzie inny element kompetencji prezesa URE. Od podejmowanych przez niego decyzji zależy bowiem, ile tak naprawę musimy wyłożyć gotówki na miesięczne opłaty wynikające z poziomu zużycia przez nas gazu, prądu czy też energii cieplnej.
Szef urzędu zatwierdza i kontroluje taryfy na rynku paliw gazowych, energii elektrycznej oraz cieplnej. Ponadto zajmuje się skrupulatną analizą i weryfikacją kosztów, jakie przedsiębiorstwa energetyczne uwzględniają przy kalkulowaniu cen i stawek nośników dla finalnego odbiorcy.
Z kolei dla producentów i pośredników w obrocie energią i paliwami, ważną rolę odgrywa tutaj funkcja urzędu jako koncesjonariusza, który dopuszcza – na podstawie odpowiednich zezwoleń i licencji – do działania na rynku, bądź też odbiera uprawnienia (w sytuacji niespełnienia wymogów proceduralnych).