Urząd skarbowy może zabezpieczać się hipoteką lub zastawem skarbowym w sytuacji, gdy podatnik ma zaległości w podatkach stanowiących dochody do budżetu, np. VAT, podatek akcyzowy, podatek od gier. Ale dotyczy to także podatków do budżetów samorządowych (podatek od nieruchomości oraz od środków transportowych, opłata targowa, podatek od spadków i darowizn oraz podatek rolny i podatek leśny).
Prawo do zabezpieczenia tego typu powstaje wtedy, gdy zaległości dotyczą niepobrania lub nieodprowadzenia pobranego podatku (np. przez zleceniodawcę z tytułu umowy zlecenia). Hipoteka przymusowa powstaje poprzez wpis do księgi wieczystej, natomiast zastaw poprzez wpis do rejestru zastawów skarbowych.