Due diligence – badanie kondycji spółki

Na gruncie prawa kontynentalnego pojęcie „due diligence” jest odnoszone do konieczności przeprowadzenia audytu lub sprawdzenia przedmiotu lub warunków danego kontraktu. Stąd też wyróżnia się badania due diligence: prawne, podatkowe, finansowe, w zakresie działalności przedsiębiorstwa docelowego, co do skutków transakcji dla ochrony środowiska. Celami tego typu badania są zatem m.in.: ustalenie wartości przedmiotu transakcji (np. udziałów w spółce z o.o. lub przedsiębiorstwa spółki), określenie i zidentyfikowanie ryzyka gospodarczego transakcji (ryzyka prawne, podatkowe, ekonomiczne itp.), umożliwienie wykonania w przyszłości uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy lub praw nabywanych, a także zabezpieczenie materiału dowodowego na wypadek ewentualnego sporu.

Należy zwrócić szczególną uwagę na możliwe skutki badania due dilligence względem uprawnień kupującego z tytułu rękojmi za wady. Konsekwencje te zależne są od momentu, w którym badanie zostało przeprowadzone:

• w przypadku dokonania go przed zawarciem umowy głównej – zastosowanie znajduje art. 557 kc, który mówi o zwolnieniu sprzedawcy z odpowiedzialności za wady przedmiotu transakcji, gdy kupujący przed jej zawarciem miał o nich wiedzę. Oznacza to, że kupujący nie będzie mógł występować przeciwko sprzedawcy z roszczeniami dotyczącymi wad ujawnionych w badaniu due dilligence, chyba że strony w umowie postanowią inaczej. Oczywiście wynik takiego audytu nie pozostanie bez wpływu na ostateczną cenę;

• w przypadku dokonania go po zawarciu umowy głównej – zastosowanie znajduje art. 563 kc, który stanowi, że kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w razie, gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeśli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. Przeprowadzenie badania due dilligence pozwala zatem kupującemu na zachowanie roszczeń z tytułu rękojmi, jeżeli tylko audyt zostanie przeprowadzony niezwłocznie po dokonaniu transakcji, a wady zgłoszone w terminie kolejnego miesiąca.