Pełna moc komputera - jak wykryć hamulce w systemie

W nowym komputerze z systemem Windows zwykle wszystko działa sprawnie: komputer uruchamia się szybko, programy są od razu dostępne. Z upływem czasu przeważnie sytuacja się zmienia. Wtedy na efekt każdego działania trzeba czekać trochę dłużej. Przyczyn takiego spowolnienia może być wiele: problem może być po stronie sprzętu, albo też komputer może być po prostu za słaby?

W diagnozie pomocne są narzędzia, których dostarcza sam Windows 10.

Dzięki nim można szybko wykryć, co kryje się za pogorszeniem wydajności i stabilności. Objaśniamy, jak zastosować środki autonaprawy dostępne w systemie.

Monitor zasobów to narzędzie, które pozwala dogłębnie przetestować nasz komputer. Jest to po prostu ulepszony niegdysiejszy manager zadań. Aby go uruchomić trzeba w polu wyszukiwania (kliknąć w lupę na pasku po lewej) wpisać resmon i wcisnąć Enter.

Monitor zasobów jest podzielony na pięć rejestrów. Na pierwszym widać przegląd czterech najważniejszych komponentów, a klikając w zakładki: CPU (procesor), pamięć operacyjna, nośniki danych i sieć – otrzymujemy dokładne informacje o tych obszarach. W lewej połówce okna pod każdą zakładką widzimy różne części menu, które dla lepszej przejrzystości nie są wyświetlane w całości. Po kliknięciu w mały symbol strzałki po prawej stronie oznaczeń Windows 10, otwieramy kolejne elementy. W kolumnach znajdują się dane pomiarowe.

Wskazówka: po prawej w oknie znajduje się widok poszczególnych komponentów w czasie rzeczywistym (ostatnie 60 sekund) w postaci wykresu liniowego. Jeżeli chcemy go powiększyć, to klikamy w Widok i wybierz w rozwijanym menu na pożądany format. Linie pojedynczego widoku pokazują wartości różnych wskaźników mocy, na przykład obciążenie procesora. W niektórych wskaźnikach dodatkowo znajduje się niebieska linia, która symbolizuje inny wskaźnik mocy. To, które wskaźniki są wyświetlane, widać po opisach w polach nagłówków danej części w lewym oknie.

Komputer zwalnia, albo dysk ciągle pracuje? Odpowiedzialne za to mogą być programy, które pracują w tle. Jak je znaleźć? Uruchamiamy monitor zasobów, tak jak wyjaśnione zostało wcześniej (wpisujemy resmon w lupę na pasku). Dzięki temu będzie można stwierdzić, które programy obciążają komputer.

Programy spowalniające znajduje się w następujący sposób. Należy kliknąć na zakładkę Nośniki danych i następnie na Aktywność nośników danych oraz na kolumnę Całość. Pierwszy wpis w kolumnie Proces w największym stopniu obciąża dysk. Jeżeli jest to program, z którego akurat nie korzystamy, to zatrzymajmy go prawym przyciskiem myszy i kliknięciem w odpowiednie polecenie. W tym przypadku będzie to: zakończ proces.

To, który program wykorzystuje najwięcej zasobów procesora, widać w ten sam sposób po kliknięciu na zakładkę CPU i kolumnę CPU.

Rada: jak przy pomocy monitora zasobów przygotować raport sprzętu i oprogramowania

Monitor systemu (Perfmon.exe) w zależności od parametrów startowych („/noelev", „/rel", „/res", „/report" i „/sys") umożliwia przeprowadzenie różnych procesów. Jeżeli chcemy przeprowadzić analizę komputera, to parametr „/report" dostarczy szczegółów o niezawodności systemu i mocy systemowej. W tym celu Windows w trwającym niecałe 60 sekund teście sprawdzi sprzęt i inne komponenty systemu.

Test przeprowadza się następująco: należy jednocześnie kliknąć na przycisk Windows + R. Następnie w polu dialogowym polecenia Wykonaj wpisać polecenie Perfmon /report i wcisnąć Enter. Po kilku sekundach otrzymamy wyczerpującą analizę dotyczącą sprzętu i oprogramowania, sterowników, sieci oraz programów uruchamianych automatycznie.

Uwagę należy poświęcić zwłaszcza ostrzeżeniom bezpieczeństwa podświetlonym na czerwono (o ile takowe istnieją). Poza tym Windows 10 dostarcza pomocnych wskazówek dotyczących wyników diagnozy w celu usunięcia ewentualnych problemów. Przez kliknięcie w Plik raport można też wysłać mailem lub wydrukować.

Za pomocą prostego testu można sprawdzić, czy nasz komputer ma wystarczającą ilość pamięci operacyjnej. W tym celu trzeba przejść w monitorze zasobów do zakładki pamięć operacyjna. Na podstawie wykresu słupkowego widać, jak mocno jest ona wykorzystywana. Kolory szary, zielony i pomarańczowy pokazują zajętą pamięć, a granatowy i błękitny jeszcze dostępną pamięć RAM. Gdy pamięć jest prawie całkowicie wykorzystywana, to należy pomyśleć o jej rozszerzeniu. W praktyce wygląda to tak, że gdy nasz komputer ma za mało pamięci operacyjnej, to musi tymczasowo przechowywać dane na dysku twardym komputera - ten jednak pracuje nawet 100 razy wolniej od pamięci operacyjnej. Więc to spowalnia komputer.

W moim komputerze brak pamięci operacyjnej nie stanowi kłopotu, jak widać po niebieskiej kolumnie. Nie ma co się dziwić, w końcu ma 16 gigabajtów pamięci.

Często przyczyną wolnego tempa pracy jest jakiś błąd w programie. Po znalezieniu danej aplikacji – spowalniającej system, należy ją usunąć i ponownie zainstalować. Po tej operacji komputer powinien znowu zacząć sprawnie pracować.