Umorzenie praw udziałowych może nastąpić na skutek wystąpienia zdarzenia wskazanego w umowie spółki. Umorzenie automatyczne wykazuje związki z umorzeniem przymusowym, nie wymaga bowiem ono zgody udziałowca. Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników.
Umorzenie automatyczne - zwane także warunkowym - polega na tym, iż dochodzi ono do skutku w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie.
Przesłanką zastosowania takiego rodzaju umorzenia akcji jest konieczność przewidzenia takiej możliwości w statucie spółki wraz z określeniem w nim zdarzeń, których wystąpienie skutkować będzie umorzeniem (art. 359 § 6 kodeksu spółek handlowych).
Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.
Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników.
W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.
Zdarzenia takie mogą być podobne do tych, które uzasadniały dokonanie umorzenia przymusowego. Umorzenie automatyczne jest bardzo zbliżone do umorzenia przymusowego - jako że również następuje bez konieczności wyrażenia zgody przez akcjonariusza na umorzenie jego akcji.
Wprowadzenie do statutu samej możliwości dokonania umorzenia warunkowego, może być dokonane na etapie funkcjonowania spółki . W tym przypadku możliwe jest jednak zastosowanie umorzenia warunkowego z mocą wsteczną (tj. także odnośnie do tych akcji, które objęte zostały przed wpisem tej zmiany do rejestru.
Cechą wyróżniającą umorzenie automatyczne jest brak konieczności podejmowania przez walne zgromadzenie stosownej uchwały uchwałę tą zastępuje uchwała zarządu, która powinna zostać podjęta niezwłocznie w przypadku ziszczenia się określonego w statucie zdarzenia ( art. 359 § 7 kodeksu spółek handlowych).
Uchwała zarządu powinna być zaprotokołowana przez notariusza (art. 455 § 3 kodeksu spółek handlowych).
Podstawa prawna: Ustawa kodeks spółek handlowych ( Dz. U z 2000 Nr 94 poz. 1037 ze zm.)
Przemysław Gogojewicz
Zobacz także:
