Odwołując członka zarządu, należy pamiętać o wykreśleniu go z Krajowego Rejestru Sądowego. Choć regulacje prawne wskazują, że odwołanie członka zarządu spółki z o.o. odnosi skutek prawny z chwilą podjęcia tej decyzji, zarząd spółki powinien jak najszybciej zadbać o zgłoszenie odwołania do KRS.
Niedopełnienie obowiązków rejestracyjnych skutkujące brakiem wykreślenia odwołanego członka zarządu z KRS, może narazić spółkę na negatywne konsekwencje, np. zaciągnięcie w jej imieniu przez tę osobę niekorzystnych zobowiązań.
Zgodnie z treścią art. 38 Kodeksu cywilnego osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i oparty na jej statucie. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, w tym również czynności prawnych dokonywanych z osobami trzecimi.
Prawo reprezentacji
Prawo do reprezentowania spółki
nie może zostać ograniczone ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. W
konsekwencji, jeśli nic innego nie będzie wynikało z przepisów
szczególnych, umowy spółki lub innych regulacji, w tym uchwał
zgromadzenia wspólników, członek zarządu będzie zasadniczo uprawniony do
zawarcia np. umowy handlowej z osobą trzecią, bez dodatkowych
formalności np. bez zgody zgromadzenia wspólników. Wątpliwości mogą
pojawić się, gdy umowa handlowa będzie zawierana przez odwołanego
członka zarządu (została podjęta uchwała wspólników o jego odwołaniu),
nadal widniejącego w KRS.
Wynika to w szczególności z faktu, że zgodnie
utrwalonym w orzecznictwie sądów poglądem odwołanie członka zarządu
wywołuje skutki prawne od chwili, w której odwoływany członek zarządu
mógł się zapoznać z treścią uchwały o jego odwołaniu.
Należy uznać, że prawnie dopuszczalne jest zawarcie w imieniu spółki umowy handlowej z osobą trzecią działającą w dobrej wierze przez odwołanego członka zarządu spółki z o.o., niewykreślonego z KRS. Tak zawarta umowa będzie uprawniała osobę trzecią do ewentualnego dochodzenia wykonania umowy na drodze sądowej.
Wydawać by się mogło, że nie będzie możliwe skuteczne zawarcie umowy handlowej w imieniu spółki przez odwołanego członka. Z drugiej jednak strony pamiętać należy o tym, że zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 ustawy o KRS domniemywa się, iż dane wpisane do KRS są prawdziwe. Co więcej, podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS (wpisem jest również wykreślenie odwołanego członka zarządu) nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały z KRS wykreślone. Powyższe mogłoby wskazywać na możliwość skutecznego zawarcia umowy handlowej przez odwołanego członka zarządu, który nie został wykreślony z KRS.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy w uchwale stwierdził, że: „osoba trzecia nie może skutecznie podnieść zarzutu nieważności umowy zawartej przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowaną przez odwołanego członka zarządu, który w chwili zawierania umowy był nadal wpisany do rejestru przedsiębiorców”. Zasada ta została potwierdzona i utrwalona w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego m.in. w wyroku z 10 września 2009 r. (II FSK 385/08). Ponadto w wyroku tym wskazano, że z systemu domniemania prawdziwości wpisu w KRS, uregulowanego w art. 17 ustawy o KRS, wynikają pewne rygory i domniemania prawne, służące zapewnieniu pewności i bezpieczeństwa obrotu, a składające się na domniemanie wiary publicznej rejestru (uchwała Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08).
Podstawa prawna:
- ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037);
- ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93).
Artur Mróz, ekspert prawa korporacyjnego
