Identyfikacja zagrożeń w firmie - wywiady bezpośrednie i ankieterskie

Badanie ankietowe należy do tzw. metod ilościowych. Metody ilościowe wykorzystują wysoce ustrukturyzowane techniki zbierania danych. Pozwalają na kwantyfikację, badanie hipotez, analizę statystyczną. Dają możliwość dokonywania uogólnień na podstawie zebranych danych. Metody te dają możliwe do porównania wyniki i to jest ich niewątpliwą zaletą, lecz są także często krytykowane z uwagi na spłycanie problematyki i zacieranie prawdziwego zrozumienia różnorodności doświadczeń.

Należy w pierwszej kolejności zebrać informacje do pytań ankietowych. Następnie powinno się przeprowadzić rekrutację ankieterów (muszę to być osoby komunikatywne, miłe, zaangażowane, dociekliwe, ale nienarzucające się, mogą to być pracownicy lub osoby z zewnątrz). Kolejny z kroków to przygotowanie materiałów dla ankieterów. Kiedy materiały będą już gotowe należy przeprowadzić szkolenie ankieterów (szkolenie powinno obejmować warsztaty praktyczne – walidacja opracowanych materiałów, próba generalna dla ankieterów).

W trakcie realizacji powyższych zadań można wysłać zaproszenie do badania (wysłanie zaproszeń do reprezentatywnej grypy klientów, albo poinformowanie klientów o możliwości wypowiedzenia się na temat etyki w organizacji w jej siedzibie).

Należy pamiętać, aby zapewnić odpowiednie pomieszczenie, w którym ankietowani będą mogli swobodnie wypowiedzieć się. Problematyka korupcji i etyki jest tak bardzo wrażliwa, że wywiad nie może być prowadzony w obecności innych pracowników albo klientów. Po przeprowadzeniu badania pozostaje weryfikacja wyników, która posłuży przy planowaniu działań zapobiegawczych.

Najbardziej popularne są ankiety pocztowe lub ankiety do samodzielnego wypełniania. Są one jednak mniej wiarygodne. Takie ankiety muszą być krótsze niż ankiety osobiste i powinny zawierać proste pytania, na które odpowiada się przez zaznaczenie właściwego pola. Ich zaletą jest to, że są ekonomiczne i zapewniają anonimowość, co może sprzyjać lepszemu wskaźnikowi odpowiedzi w przypadku bardziej wrażliwych tematów.

Chociaż wiele organizacji może preferować system ankiet pocztowych z uwagi na niskie koszty, nie zawsze jest to najbardziej odpowiednie podejście. Istnieje większe ryzyko, że niektóre grupy mogą być nadmiernie lub niedostatecznie reprezentowane, np. takie, które mają trudności z językiem, piśmiennością lub wymagają pomocy. Metoda ta obarczona jest jeszcze innym ryzykiem, na które należy zwrócić uwagę w trakcie analizy wyników. Chodzi przede wszystkim o rzetelność i uczciwość osób udzielających wywiadu lub wypełniających ankiety. Zebrane tą metodą informacje stanowią zbiór różnego rodzaju uwag związanych z niezadowoleniem interesariusza, nie zawsze dotyczących etycznego postępowania w organizacji. Bywa też tak, że niezadowoleni ze współpracy interesariusze złośliwie podają nieprawdziwe informacje w ankietach, szczególnie w tych anonimowych.

Ankieta prowadzona przez telefon jest szybka, tania, ale nie zawsze jest akceptowana przez ankietowanych. Często kojarzona jest z telemarketingiem. Ankiety telefoniczne również muszą być stosunkowo krótkie i proste. Trudno uzyskać odpowiednią reprezentatywność takiego badania, gdyż niektóre grupy ludzi będą systematycznie go unikały. Ankiety telefoniczne mogą być przydatne w przypadku badań w zakresie konkretnego naruszenia zasad etyki. Kiedy na podstawie analizy incydentów ujawnimy, że miało miejsce naruszenie w ramach danego procesu, warto przeanalizować wszystkie usługi realizowane w ramach tego procesu i skontaktować się z interesariuszami, którzy mogli zetknąć się z tego rodzaju naruszeniem. Przede wszystkim należy skontaktować się z interesariuszami, jeżeli zdarzenie spowodowało szkodę po ich stronie (materialną, moralną).

Obecnie ankiety oparte o strony internetowe lub pocztę elektroniczną mają ograniczoną wartość w badaniach usług z uwagi na to, że dystrybucja dostępu do sieci nie jest równomiernie rozłożona we wszystkich segmentach populacji. Ankiety internetowe będą cieszyć się większą popularnością, kiedy dostęp do sieci internetowej stanie się powszechny. Nie dotyczy to oczywiście interesariuszy instytucjonalnych, Ci, bowiem preferują właśnie tego typu rozwiązania.