W trakcie przebywania na urlopach związanych z pełnieniem funkcji rodzicielskich pracownik podlega szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem, a rozwiązanie stosunku pracy jest wtedy możliwe tylko wyjątkowo. Z dniem powrotu do pracy z takiego urlopu ochrona przestaje jednak obowiązywać.
Z chwilą zakończenia urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także urlopu rodzicielskiego oraz urlopu wychowawczego, następuje wznowienie realizacji stosunku pracy. Po zakończonym urlopie pracownik ma obowiązek stawić się do pracy w stanie gotowości do jej wykonywania, a pracodawca ma obowiązek przede wszystkim dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku.
Likwidacja stanowiska przyczyną zwolnienia
W praktyce jednak często zdarzają się sytuacje, że w trakcie nieobecności pracownika, spowodowanej przebywaniem na urlopach związanych z pełnieniem funkcji rodzicielskich, dochodzi w firmie do zmian na tyle znaczących, że po powrocie pracownika do pracy pracodawca nie tylko nie może powierzyć mu dotychczasowego stanowiska., ale też nie jest w stanie zapewnić mu stanowisko innego (równorzędnego) lub odpowiadającego jego kwalifikacjom.
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego i wychowawczego, pracownik przestaje podlegać szczególnej ochronie. Tym samym, jeśli pracodawca nie ma możliwości dopuścić go na dotychczasowe stanowisko lub powierzyć innej pracy zgodnej z jego kwalifikacjami, może wypowiedzieć mu warunki zatrudnienia lub nawet wręczyć wypowiedzenie umowy.
Na wychowawczym nadal ochrona
Sytuacja wygląda jednak inaczej, jeśli pracownik powracający z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego złoży pracodawcy wniosek o urlop wychowawczy. Wówczas pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu.
Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Ponadto wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym dopuszczalne jest na zasadach przewidzianych w tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych, tj. gdy:
- pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników przeprowadza w zakładzie pracy zwolnienia grupowe z przyczyn niedotyczących pracowników,
- pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników dokonuje wypowiedzenia indywidualnego, jeżeli przyczyny niedotyczące pracowników stanowią wyłączny powód wypowiedzenia stosunku pracy lub jego rozwiązania z mocy porozumienia stron pod warunkiem, że związki zawodowe nie zgłoszą sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia poinformowania o zamiarze zwolnienia takiego pracownika (jeśli związki wyrażą sprzeciw, to pracodawca może wręczyć tylko wypowiedzenie zmieniające).
Niższy etat gwarantuje zachowanie posady
Podobnej ochronie podlega stosunek pracy pracownika, który po powrocie z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego macierzyńskiego albo z urlopu rodzicielskiego, będąc uprawnionym do urlopu wychowawczego składa pracodawcy wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do nie mniej niż 1/2 etatu. Pracodawca jest zobowiązany taki wniosek uwzględnić. Wówczas stosunek pracy pracownika podlega ochronie przez 12 miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku.
Podstawa prawna:
- art. 42 § , art. 163 § 3, art. 1832, art. 1861, art. 1864, art. 1867, art. 1868 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- art. 5 ust. 3, ust. 5 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 ze zm.)
Janusz Stacki
Zobacz także:
