Pracownik jest odpowiedzialny za poniesione straty w firmie. Zobowiązanie to zależy od tego, na podstawie jakiej umowy pełni swoje obowiązki. Gdy umyślnie spowoduje duże straty, grozi mu nawet więzienie.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, podlega przepisom Kodeksu pracy, które określają jego odpowiedzialność względem pracodawcy. Wyróżniane są dwa rodzaje odpowiedzialności pracowniczej:
Odpowiedzialność pracownicza
Odpowiedzialność porządkowa to konsekwencje nieprzestrzegania przez pracownika ustalonego porządku i dyscypliny pracy, regulaminu pracy, przepisów bhp oraz przepisów przeciwpożarowych. Może mieć postać upomnienia, nagany lub kary pieniężnej.
Karę porządkową nakłada pracodawca i zawiadamia o tym na piśmie. Odpis pisma składany jest do akt pracownika. Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Po roku nienagannej pracy karę uważa się za niebyłą, a informację o niej usuwa się z akt osobowych podwładnego.
Osoba pracująca na umowie o pracę podlega również odpowiedzialności materialnej. Są dwa rodzaje tej odpowiedzialności: odpowiedzialność za szkody wyrządzone pracodawcy z winy pracownika i odpowiedzialność za mienie powierzone podwładnemu.
Odpowiedzialność za straty w firmie z winy pracownika powstaje gdy:
-
pracownik nie wykonał obowiązków lub zrobił to nienależycie,
-
wystąpiła szkoda w mieniu pracodawcy,
-
winę ( umyślną lub nieumyślną) ponosi podwładny,
-
istnieje związek przyczynowy pomiędzy szkodą a działaniem lub zaniechaniem działania przez pracownika.
Pracownik odpowiada za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła strata. Przełożony ustala odszkodowanie w wysokości wyrządzonej szkody. Nie może ono przewyższyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzania szkody. Gdy pracownik umyślnie spowodował zniszczenie, ma obowiązek dokonać naprawy w pełnej wysokości.
Z odpowiedzialnością za mienie powierzone mamy do czynienia wtedy, gdy pracownikowi powierzono z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się np.: pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności, narzędzia itd. Pracownik odpowiada wtedy w pełnej wysokości za szkodę powstałą w powierzonym mieniu. Może to nastąpić, gdy pracodawca powierza sprzęt służbowy, taki jak laptop, telefon komórkowy, samochód do celów służbowych.
Odpowiedzialność a umowa cywilnoprawna
Pracownik może również wykonywać swoje obowiązki na podstawie umowy cywilnoprawnej. Taka osoba musi na bieżąco informować firmę o wykonywanych czynnościach oraz na żądanie składać sprawozdania z przebiegu realizowanych obowiązków. Z tytułu nienależytego wykonania umowy pracownik ponosi odpowiedzialność za straty powstałe w firmie.
Pracownik, z którym firma podpisała umowę cywilnoprawną, powinien wykonywać swoje obowiązki osobiście. Może jednak powierzyć tę pracę wybranej przez siebie osobie, jeśli umowa mu tego nie zakazuje. W takim przypadku jest odpowiedzialny za działania osoby trzeciej jak za swoje własne.
Odpowiedzialność karna
Bez względu na rodzaj umowy, na podstawie której podwładny pracuje, ponosi on odpowiedzialność karną za niezgodne z prawem wykorzystanie mienia firmy. Jeśli pracownik przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie obowiązków wyrządza spółce znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Gdy sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej firmie, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Natomiast jeśli osoba popełniająca przestępstwa, o których mowa powyżej, działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, grozi jej pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Pracownik nie będzie podlegał karze, jeśli przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie naprawi w całości wyrządzoną szkodę.
- art. 108–124 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- art. 740 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93),
- art. 296 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553).
Ewa Krysztofiuk, radca prawny
Zobacz także:
