Kontrola PIP - jak uniknąć zarzutu jej utrudniania w placówce medycznej

Żeby właściwie zrozumieć, na czym polega utrudnianie czy wręcz uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli realizowanej przez organy PIP, odnieśmy się do podstawowych uprawnień inspektora przysługujących mu w związku z kontrolą. Uprawnienia te są bowiem ściśle powiązane z konkretnymi obowiązkami przedstawiciela kontrolowanej placówki medycznej, których zignorowanie lub wykonanie w sposób nieprawidłowy może nosić znamiona utrudniania kontroli.

Kontrola wykonywana przez inspektorów pracy nie jest procesem realizowanym z za biurka, z poziomu siedziby jednostki organizacyjnej PIP. Wprawdzie inspektor ma prawo zwrócić się do przedstawiciela placówki medycznej o dostarczenie do urzędu określonych dokumentów, ale przeważająca część ustaleń następuje podczas osobistej wizyty inspektora w placówce. Żeby wizyta taka – w celach kontrolnych, a nie zdrowotnych była możliwa, przepisy ustawy o PIP dają inspektorom prawo do swobodnego wstępu na teren kontrolowanych podmiotów, w tym placówek medycznych. Inspektor ma prawo do przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy. Wynika to z faktu, że ocena w zakresie przestrzegania technicznego bezpieczeństwa pracy opiera się w dużej mierze na wizytacji obiektów pomieszczeń oraz stanowisk pracy.

Wszelkie próby niewpuszczenia inspektora na teren placówki, w tym uniemożliwienie mu swobodnego poruszania się po jej terenie, przy uwzględnieniu specyfiki placówek medycznych, PIP może potraktować jako całkowite uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli.

Kolejne uprawnienie inspektora, które powinieneś respektować, aby nie narazić się na zarzut utrudniania kontroli, to prawo żądania, w zależności od potrzeb pisemnych lub ustnej informacji w zakresie objętym kontrolą. Żądanie takie może być skierowane do przedstawiciela placówki medycznej oraz do wszystkich pracowników lub osób, które są lub były zatrudnione lub od osób które wykonują bądź wykonywały pracy na jej rzecz na podstawie innej niż stosunek pracy. Zatem odmowa udzielenia wyjaśnień, zwłaszcza przez przedstawiciela placówki medycznej, wiąże się z ryzykiem, że PIP potraktuje takie zaniechanie za utrudnianie kontroli.

Kontrolując zagadnienia z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, inspektor kontrolujący placówkę medyczną ma prawo żądać okazania dokumentów dotyczących budowy, przebudowy, jak również modernizacji oraz uruchomienia placówki, planów i rysunków technicznych dokumentacji technicznej oraz technologicznej.

Całkiem spora część kontroli obejmuje analizę rozmaitych dokumentów związanych zarówno z bezpieczeństwem zatrudnionego personelu, jak i dokumentacją pracowniczą. Inspektor ma prawo zatem kontrolować dokumenty związane np. ze szkoleniami pracowników, badaniami profilaktycznymi dopuszczającymi do pracy na danym stanowisku, oceną ryzyka zawodowego na danych stanowiskach pracy. Kontrolując kwestie z zakresu prawnej ochrony pracy – inspektor ma prawo kontrolować między innymi zawarte umowy z pracownikami placówki, regulaminy, plany urlopów, ewidencję czasu pracy. PIP może zakwalifikować odmowę przedstawienia żądanych dokumentów – niezależnie od przyczyny – jako utrudnianie czynności kontrolnych.

Z punktu widzenia interesu kontrolowanej placówki medycznej najgorszym posunięciem jest poinformowanie inspektora, że danej dokumentacji się nie prowadzi. Nawet jeżeli przedstawiciel placówki ma świadomość uchybień w niej zawartych czy spodziewa się, że mogą one występować – zawsze korzystniej jest wypełnić żądanie inspektora i przedstawić stosowne dokumenty.

Kolejne ważne uprawnienie inspektora to możliwość wykonywania niezbędnych z punktu widzenia kontroli odpisów lub wyciągów z dokumentów, zestawień i obliczeń sporządzanych na podstawie dokumentów. W razie potrzeby inspektor ma możliwość zwrócenia się z żądaniem w tym zakresie do przedstawiciela placówki umocowanego do jej reprezentowania podczas kontroli.

Sprawne przeprowadzenie kontroli wymaga szybkiego działania przedstawiciela placówki medycznej. Okazanie żądanych dokumentów, ale po nieuzasadnionym długim okresie może być uznane za utrudnianie czynności kontrolnych.

Kontrola, w wyniku której ujawniono nieprawidłowości, kończy się protokołem, który podpisuje inspektor oraz przedstawiciel placówki. Zdarza się, że i na tym etapie podejmowane są działania mające na celu utrudnienie kontroli. Typowym zachowaniem przedstawiciela podmiotu kontrolowanego jest odmowa podpisania protokołu w przekonaniu, że brak podpisu spowoduje, że ustalenia w nim zawarte nie będą podstawą do wystosowania właściwych środków prawnych. Nic bardziej mylnego. Z przepisów ustawy o PIP wyraźnie wynika, że odmowa podpisania protokołu przez osobę lub organ reprezentujący podmiot kontrolowany nie jest przeszkodą do zastosowania przez inspektora środków prawnych przewidzianych w ustawie.

Utrudnianie czynności kontrolnych, jeżeli nie przybiera form skrajnych, można zakwalifikować jako wykroczenie. Jest ono uregulowane w art. 283 § 2 pkt 8 kp. Zgodnie z tym przepisem, kto utrudnia działalność organu PIP, zwłaszcza uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania zadań, podlega karze grzywny od 1.000 do 30.000 zł.