W sytuacji gdy nastąpi wypadek przy pracy, pracodawcy często decydują się na wypłatę odszkodowania celem zrekompensowania trudności pracowników. Wątpliwości jakie pojawiają się w praktyce dotyczą kwestii podatkowych. Poszukuje się odpowiedzi na pytanie, czy wydatki ponoszone z tego tytułu stanowią koszty uzyskania przychodów, które winny być rozliczone w dacie ich poniesienia.
Zgodnie z ogólną regułą kosztami podatkowymi mogą być tylko takie wydatki, które wpływają na osiągnięcie przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto wydatek nie może znajdować się w katalogu wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Należy zatem przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów; przy czym przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodu, każdy przypadek poza wyraźnie wskazanymi w ustawie wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z przychodami i racjonalnością działania dla ociągnięcia przychodu.
Natomiast nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.
Poza jednorazowym odszkodowaniem pracownik, który ucierpiał na skutek wypadku przy pracy, może korzystać także ze świadczeń wyrównawczych i odszkodowawczych od zakładu pracy. Ponieważ mają one charakter miesięcznej renty (a nie jednorazowego odszkodowania), nie są objęte zakresem wskazanej powyżej regulacji.
Takie stanowisko zaprezentował WSA we Wrocławiu, w wyroku sygn. akt I SA/Wr 538/10 z 13 lipca 2010 roku w którym możemy przeczytać:
"(...) Przepis art. 16 ust. 1 pkt 16 u.p.d.o.p. dotyczy wyłącznie jednorazowych odszkodowań, o których mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.) i nie może odnosić się do innych odszkodowań (świadczeń), nawet jednorazowych, wypłacanych przez zakład pracy (pracodawcę) na podstawie innych przepisów, np. przepisów Kodeksu Cywilnego (patrz: Stefan Babiarz (...), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2010, Warszawa 2010, s. 597-599).
Reasumując, należy zgodzić się ze stanowiskiem, że wynikające z przepisów prawa, tj. art. 444, 445 i 446 KC, wydatki ponoszone przez spółkę na rzecz byłych pracowników (ich spadkobierców), tj.:
- zwrot kosztów leczenia, mającego związek z wypadkiem przy pracy;
- przyznanie tzw. renty wyrównawczej, stanowiącej różnicę pomiędzy świadczeniem przyznanym pracownikom przez ZUS z tytułu renty a wynagrodzeniem, które mogliby oni uzyskiwać gdyby ich dotychczasowe możliwości zarobkowania nie zostały ograniczone (całkowicie lub częściowo) wypadkiem przy pracy;
- zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, spowodowaną wypadkiem przy pracy;
- stanowią koszty uzyskania przychodów, które winny być rozliczone w dacie ich poniesienia, stosownie do art. 15 ust. 1, ust. 4d i ust. 4e u.p.d.o.p (...)".
Zobacz także:
