Konsekwencje podatkowe niedotrzymywania terminów

Chodziło o podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie produkcji mieszanek mineralno-bitumicznych oraz budowy dróg kołowych i szynowych. Zawarł on z kontrahentem umowę remontu drogi wojewódzkiej odcinkami. Przedsiębiorca nie dotrzymał jednak terminu realizacji robót i zgodnie z umową musiał zapłacić karę.

Wątpliwości dotyczyły tego, czy zapłacona kara umowna z tytułu nieterminowego wykonania robót jest kosztem uzyskania przychodu. Przedsiębiorca uważał, że tak. Organ podatkowy był jednak innego zdania.

KOMENTARZ EKSPERTA Jakub Rychlik
doradca podatkowy

Stanowisko sądów administracyjnych, jak również organu podatkowego jest mało przekonujące i trudne do akceptacji. Przede wszystkim powstają wątpliwości, co do kwestii uznania zapłaconej kary jako kary z tytułu zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług (art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT). Żaden z sądów administracyjnych czy też organ podatkowy nie analizuje stanu faktycznego i nie kwestionuje, przytaczając stosowną argumentację, że zapłacona kara jest karą za nieterminowe wykonanie robót, jak stwierdza skarżący podatnik.

W tym miejscu warto przyjrzeć się zapisom umowy o roboty budowlane, a w szczególności jej § 11 ust. 2 pkt a, który stanowi, że „(…) wykonawca płaci zamawiającemu kary umowne za przekroczenie umownego terminu wykonania przedmiotu umowy oraz nieterminowe usunięcie wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi lub gwarancji, w wysokości 0,2% wartości umownej brutto”. Odnośnie do tego zapisu podatnik ma obowiązek zapłacenia dwóch rodzajów kar umownych. Pierwsza za przekroczenie terminu wykonania przedmiotu umowy, druga zaś za nieterminowe usunięcie wad stwierdzonych przy odbierze. To oznacza, że faktycznie wykonawca robót budowlanych mógłby ponieść dwa rodzaje kar umownych. W przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanie faktycznym termin wykonania robót został ustalony na 21 października 2013 r. Natomiast do tego czasu podatnik nie przedstawił robót do odbioru.

Uczynił to dopiero 8 listopada 2013 r. Jednak roboty nie zostały zaakceptowane i polecono mu wykonanie poprawek. Przy czym kontrahent nie wyznaczył terminu na usunięcie wad. W takiej sytuacji nie można twierdzić, że kara umowna była zapłacona za zwłokę w usunięciu wykonanych robót. Nie można bowiem mówić o zwłoce, gdy nie został ustalony termin na usunięcie wad. Jedyny termin, jaki został naruszony w przedstawionym stanie faktycznym, to termin realizacji robót i tylko z tego tytułu została naliczona kara umowna, o której mowa w pierwszej części § 11 ust. 2 pkt a umowy. Natomiast kontrahent nie naliczał kary umownej za zwłokę w usunięciu wad robót, gdyż nie miał ku temu prawa. Nie było wyznaczonego terminu.

W tej sytuacji nie było podstaw do zastosowania wyłączenia określonego w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT. Jedyne co w takiej sytuacji mogły zrobić sądy administracyjne, jak również organ podatkowy, to zbadać, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy zapłaconym odszkodowaniem za nieterminowe wykonanie robót a prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT).

Polecamy w Portalu FK:

• Sprawdź, czy wydatki na wsparcie psychologiczne można odliczyć od przychodu
• Upewnij się, kiedy strój biznesowy zaliczysz do kosztów